बीबीसी। इरानले २० प्रतिशत युरेनियमको शुद्धिकरणसहित आफ्नो युरेनियम संवर्द्धन कार्य पुन: सुरु गरेको छ। यो सन् २०१५ मा विश्वशक्ति राष्ट्रसँग भएको परमाणु सम्झौताको सबैभन्दा ठूलो उल्लङ्घन हो।

संवर्द्धित युरेनियम रियक्टर इन्धनका रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ तर त्यो परमाणु बम बनाउन पनि प्रयोग हुनसक्छ। हतियार बनाउन प्रयोग हुने युरेनियम ९० प्रतिशत शुद्ध हुनुपर्छ।

अमेरिकी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ताले इरानलाई “धम्कीपूर्ण परमाणु अभियान” चलाएको आरोप लगाएका छन्। इरानले आफ्नो परमाणु कार्यक्रम शान्तिपूर्ण भएकोमा जोड दिने गर्छ।

सन् २०१५ को उक्त सम्झौता अनुसार उसले परमाणुसम्बन्धी धेरै कार्यक्रमबाट पछि हटेको थियो। सन् २०१८ मा अमेरिकालाई उक्त सम्झौताबाट बाहिर राख्दै राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले आर्थिक प्रतिबन्धहरू लगाएपछि इरानले त्यसको प्रतिउत्तर दिने बताएको थियो।

उक्त सम्झौतालाई ज्वाइन्ट कम्प्रिहेन्सिभ प्लान अफ एक्सन (जेसीपीओए) पनि भनिन्छ। इरानका वरिष्ठ परमाणु वैज्ञानिक मोहसिन फख्रिजादेहको रहस्यमय तरिकाले हत्या भएपछि इरानको संसद्‌ले नयाँ कानुन पारित गरेको थियो

एउटा छुट्टै घटनामा इरानको रिभोलुसनरी गार्डस्‌ले एउटा दक्षिण कोरियाली ध्वजायुक्त रसायन बोकेको ट्याङ्करलाई नियन्त्रणमा लिएको छ।उसले “बारम्बार समुद्री पर्यावरण कानुन उल्लङ्घन” गरेकाले नियन्त्रणमा लिएको जनाएको छ।

दक्षिण कोरियाको विदेश मन्त्रालयले उक्त ट्याङ्कलाई तत्कालै छाड्न माग गरेको छ।  इरानी सरकारका प्रवक्ता अलि राबेईले सञ्चारमाध्यमहरूलाई युरेनियमलाई २० प्रतिशत शुद्ध पार्ने काम फोर्दो केन्द्रमा सुरु भएको बताए।

राष्ट्रपति हसन रुहानीले उक्त आदेश दिएको उनले बताए। उनका अनुसार रुहानी नयाँ कानुन अनुसार त्यसो गर्न “बाध्य” छन् किनकि नयाँ कानुन अनुसार शान्तिपूर्ण उद्देश्यका लागि २० प्रतिशत शुद्ध गरिएको युरेनियम हरेक वर्ष १२० किलो भण्डारण गर्नुपर्नेछ।

गत नोभेम्बर अन्त्यमा इरानका वरिष्ठ परमाणु वैज्ञानिक मोहसिन फख्रिजादेहको रहस्यमय तरिकाले हत्या भएपछि इरानको संसद्‌ले नयाँ कानुन पारित गरेको थियो। उक्त हत्याका लागि इरानी नेताहरूले इजरेललाई आरोपित गर्ने गरेका छन्।

सोमवार अन्तर्राष्ट्रिय आणविक उर्जा एजेन्सी (आईएईए) ले आफ्ना सदस्य राष्ट्रहरूलाई दिएको एउटा जानकारीमा इरानको कदमको पुष्टि गरेको छ।

केही विज्ञहरूले इरानको उक्त घोषणा आगामी ज्यानुअरी २० देखि सत्ता सम्हाल्ने अमेरिकी राष्ट्रपति विजेता जो बाइडनलाई दबाब दिन गरेको रूपमा केही विज्ञहरूले हेरेका छन्।

इरान पुरानै अवस्थामा फर्किए र थप सहमतिहरू गर्न तयार भए आफू पुन: उक्त सम्झौतामा सामेल हुनसक्ने बाइडनले बताइसकेका छन्।

युरोपेली सङ्घका प्रवक्ताले इरानको परमाणु प्रतिबद्धताबाट निकै टाढा गएको रूपमा उक्त कदमलाई अर्थ्याएका छन्। इजरेलका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले इरानले सैन्य परमाणु कार्यक्रम विकास गर्ने उद्देश्यले उक्त कदम चालेको बताएका छन्। उनले इजरेलले इरानलाई परमाणु हतियार बनाउन नदिने बताएका छन्।