काठमाडौँ। स्वस्थ जीवनको लागि तनावमुक्त रहनु अति नै आवश्यक छ। तनावको कारण मनोवैज्ञानिक हुन सक्छ तर यसले व्यक्तिको शारीरिक स्वास्थ्यमा पनि नराम्रो असर गर्छ। जब कुनै व्यक्ति कुनै कारणले तनावमा हुन्छ, यसले उसलाई धेरै प्रकारका शारीरिक र मानसिक समस्याहरू निम्त्याउँछ।

मानसिक तनाव आधुनिक जीवनशैलीसँग जोडिएको आम समस्या हो तर चेतनाको कमीका कारण धेरैजसो मानिसले यसतर्फ ध्यान दिँदैनन् । यदि सही समयमा उपचार गरिएन भने, यसले शारीरिक स्वास्थ्यमा पनि नकारात्मक असर गर्छ।

सामान्यतया, तनावलाई नकारात्मक मूडको रूपमा हेरिन्छ, तर केहि परिस्थितिहरूमा, सफलता प्राप्त गर्न थोरै तनाव आवश्यक हुन्छ र मनोवैज्ञानिकहरूले यसलाई सकारात्मक तनाव भनेका छन्। तनावले हाम्रो जीवनमा कसरी सकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ भन्ने बारे जान्नुहोस्।

• कतिपय कार्यमा राम्रो प्रदर्शनका लागि अलिकति तनाव आवश्यक छ। उदाहरणका लागि, खेल मैदान, परीक्षा हल र रंगमञ्चमा काम गर्दा, जबसम्म व्यक्तिको मनमा केही तनाव उत्पन्न हुँदैनन्, तबसम्म उसले आफ्नो काम राम्ररी पूरा गर्न सक्दैन।
• तनावले व्यक्तिलाई आफ्नो लक्ष्यबाट विचलित हुन दिँदैन र ऊ अझ कुशलतापूर्वक काम गर्न सक्षम हुन्छ।
• यदि मनमा अलिकति पनि तनाव छ भने यसले हामीलाई निरन्तर प्रयास गरिरहन प्रेरित गर्छ।
• अन्तमा, सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा यो हो कि हरेक कुरा धेरै सोच्नु खराव छ। त्यसैले कुनै पनि कामको बारेमा सोचेर धेरै तनाव नलिनुहोस्।

तनाव व्यवस्थापन कसरी गर्ने

• आफ्नो दिनचर्या सुधार गर्नुहोस् र पर्याप्त सुत्नुहोस्।
• कार्यहरूको प्राथमिकता सूची बनाउनुहोस्। एकै दिनमा सबै कार्यहरू पूरा गर्न दबाब महसुस नगर्नुहोस्। धेरै महत्त्वपूर्ण नभएको काम छोड्न स्वतन्त्र महसुस गर्नुहोस्।
• योग विशेषज्ञबाट सिकेर केही नियमित सास फेर्ने अभ्यास गर्नुहोस्।
• अरूले भनेका सबै कुरामा आफ्नो प्रतिक्रिया व्यक्त गर्ने बानी त्याग्नुहोस्, यदि तपाईंलाई कसैको बारेमा केहि मन पर्दैन भने पनि त्यसमा बढी प्रतिक्रिया नगर्नुहोस्।
• अति पूर्णताको बानी त्याग्नुहोस् किनकि यसले व्यक्तिलाई धेरै तनाव दिन्छ।
• एउटै घटना वा विषयको बारेमा बारम्बार सोच्नुहोस्।
• जहाँसम्म सम्भव छ, झुट नबोल्नुहोस् वा तपाईंको पछाडि अरूलाई नराम्रो नगर्नुहोस्। यस्ता बानीले अनावश्यक तनावलाई जन्म दिन्छ।
• आफ्नो क्षमता र कार्यक्षमताको सीमालाई ध्यानमा राखेर लक्ष्य निर्धारण गर्नुहोस्। अत्यधिक महत्वाकांक्षाबाट टाढा रहनुहोस् किनकि यो पनि तनावको ठूलो कारण हो।
• जीवनप्रति आफ्नो दृष्टिकोण परिवर्तन गर्नुहोस्। आफ्ना कमजोरीहरूबारे सोचेर दुःखी हुनुको सट्टा, आफ्ना राम्रा गुणहरू पहिचान गरी सुधार गर्ने प्रयास गर्नुहोस्।