काठमाडौं । विभिन्न कारणले पछिल्ला केही वर्षयता ब्रेन ट्युमरका घटनामा लगातार वृद्धि भइरहेको छ । जब मस्तिष्क कोशिकाहरू कुनै कारणले असामान्य रूपमा बढ्छन् तिनीहरू एक गाँठोको रूपमा देखा पर्दछ। यसलाई ब्रेन ट्युमर भनिन्छ। सामान्य भाषामा भन्दा ट्युमर भनेको कुनैपनि अंगमा अनावश्यक मासु पलाउनु हो । मस्तिष्कमा अनावश्यक मासुको डल्लो पलाउनुलाई नै ब्रेन ट्युमर भनिन्छ । मानिसमा 120 भन्दा बढी विभिन्न प्रकारका ब्रेन ट्यूमरहरू हुनसक्छन । ब्रेन ट्युमर मुख्यत २ खालका हुन्छन् । नबढने खालको (बेनाईन) र बढने खालको (म्यालिग्नेन्ट)

ब्रेन ट्युमरमा देखिने लक्षण:

हरुटाउको दुख्नु, बान्ता हुनु, चक्कर लाग्नु, आँखा धमिलो हुनु, एउटा हात वा अनुहार सुन्निनु, बेहोस हुनु वा चक्कर लाग्नु, पढ्न र लेख्न गाह्रो हुनु, स्मरणशक्तिमा कमी आउनु, मुड परिर्वतन भइरहनु, सुन्न र बोल्न गाह्रो हुनु जस्ता धेरै लक्षण हुन सक्छन्। यदि कुनै व्यक्तिमा यस्ता लक्षण देखा परेमा तत्काल राम्रो न्यूरो अस्पतालमा जानुपर्छ । थोरै लापरवाहीले बिरामीको ज्यान समेत जाने खतरा हुन सक्छ।

न्यूरो विज्ञहरूका अनुसार ब्रेन ट्युमर मस्तिष्कको जुनसुकै भागमा हुन सक्छ। यो गैर क्यान्सर र घातक क्यान्सर दुवै हुन सक्छ। क्यान्सर भएपछि ज्यान जाने खतरा बढ्छ । यो शरीरका अन्य भागहरू भन्दा पनि छिटो फैलिन सक्छ। ट्यूमर जुनसुकै उमेरका व्यक्तिलाई हुन सक्छ। एक रिपोर्ट अनुसार अमेरिकामा सन् २०२० मा १५ वर्षभन्दा कम उमेरका करिब ४२०० बालबालिकामा ब्रेन ट्युमर भएको पत्ता लागेको थियो ।

ब्रेन ट्युमर हुनुका कारणहरुः चिकित्सकका अनुसार ब्रेन ट्युमर हुनुमा कुनै एक मात्र कारण नहुने बताउँछन् । यसका धेरै कारण हुन सक्छन्। तर रसायन र विकिरण, आनुवंशिक कारक र विभिन्न पर्यावरणीय खतराहरूको जोखिमका कारण पनि हुन सक्छ। यसका साथैकहिलेकाहीँ अज्ञात कारणले पनि हुन सक्छ।

ब्रेन ट्युमर मस्तिष्कको कुनै पनि भागमा हुने गर्दछ। कहिलेकाहीँ यो मस्तिष्कमा यस्तो जटिल ठाउँमा हुन सक्छ कि यसलाई शल्यक्रियाबाट हटाउन धेरै चुनौतीपूर्ण हुन्छ। त्यसैले यसको उपचारको लागि राम्रो न्यूरोसर्जन र सुपर स्पेशलिटी भएको अस्पताल छनोट गर्नु पर्ने हुन्छ। औषधि, शल्यक्रिया र विकिरण मार्फत अवस्था अनुसार यसको उपचार गरिन्छ।

मस्तिष्क ट्यूमर हुँदा के हुन्छ?: मस्तिष्कको अगाडिको भागलाई फ्रन्टल क्षेत्र, देब्रे भागलाई टेम्पोरल क्षेत्र, दाहिने भागलाई पैरेंटल क्षेत्र र मस्तिष्कको पछाडिको भागलाई ओसिपिटल क्षेत्र भनिन्छ ।

यी मध्ये कुनै पनि भागमा ट्युमर छ भने यस सम्बन्धित भाग प्रभावित हुनेछ। यदि मस्तिष्कको देब्रे भागमा ट्युमर छ भने त्यो छेउको अंग प्रभावित हुन्छ । सुन्नमा कठिनाई हुन सक्छ। त्यसैगरी दाहिने तर्फ भए त्यसतर्फको अंगमा समस्या आउन सक्छ । ओसिपिटल क्षेत्रमा ट्यूमरले दृष्टि समस्या र सिक्ने कठिनाइहरू निम्त्याउन सक्छ। अगाडिको क्षेत्रमा भए बोल्न समस्या हुन सक्छ। ब्रेन ट्युमर जति चाँडो थाहा पाउन सकिन्छ। बिरामी हुने सम्भावना त्यति नै राम्रो हुन्छ। यो CT स्क्यान वा MRI द्वारा पत्ता लगाइन्छ। उपचारमा कुनै पनि लापरवाही घातक हुन सक्छ।

ब्रेन ट्युमरको सबैभन्दा पहिलो उपचार शल्यक्रिया हो। केही ट्युमरहरूको लागि, शल्य चिकित्साबाट हटाउने र निरन्तर निगरानी मात्र गरे मात्र पुग्छ ।
ब्रेन क्यानसर पुष्टि भए पछि हामीले थप उपचार गराउनु पर्ने हुन्छ।