काठमाडौं । अप्रिल ९ मा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले विश्वका ७५ देशहरूमाथि लगाइएको पारस्परिक करमा ९० दिनको रोक लगाए । तर चीनले यसबाट कुनै राहत पाएन। चीनमाथिको कर भने अप्रिल ९ देखि नै लागू भएको छ।

अमेरिकाले चीनमाथि १२५% कर लगाएको थियो र पछि ह्वाइट हाउसले फेन्टानिल औषधिमा २०% करसँगै चीनमाथिको कुल कर १४५% हुने बताएको छ। यसको अर्थ अमेरिकी खरीददारहरूका लागि चिनियाँ सामानहरू अब १४५% महँगो भएका छन्। यस्तो अवस्थामा अमेरिकी खरीददारहरूले चिनियाँ सामानको खरिद धेरै हदसम्म घटाएका छन्, जसका कारण चीनले नयाँ बजार खोज्नु परेको छ।

अमेरिकी बजार बन्द हुने बित्तिकै चीनले भारतीय बजारमा डम्पिङ गर्न थालेको छ । अर्थात्, उसले भारतीय बजारलाई आफ्ना सस्ता सामानहरूले भरिरहेको छ। डम्पिङले घरेलु उद्योगहरूलाई ठूलो नोक्सान पुर्‍याउँछ।

चीनले आफ्नो भिस्कोस रेयन धागोको मूल्यमा उल्लेखनीय रूपमा घटाएको छ । यो धागोबाट कपडा बनाइन्छ। चीनले आफ्नो धागोको मूल्य भारतीय धागोको तुलनामा प्रति किलो १५ रुपैयाँले घटाएको छ, जसका कारण भारतीय बजारमा चिनियाँ धागोको बाढी आएको छ।

तमिलनाडुका धागो बुनाई मिलहरूमा काम सुस्त भएको छ। एक मिल मालिकले स्थानीय कारखानाहरूबाट धागोको अर्डर ४०% ले घटेको बताए।

चीन भिस्कोस रेयनको प्रमुख उत्पादक हो र यो धागो भारतमा पनि राम्रो मात्रामा उत्पादन गरिन्छ। बीबीसीसँग कुरा गर्दै थिरुनावाकारासु नामक एक मिल मालिकले चिनियाँ धागो सस्तो भएको बताए, जुन उनको लागि चिन्ताको विषय हो।

उनी भन्छन्, ‘हामी हाम्रा धागोको मूल्य चिनियाँ धागोको स्तरमा घटाउन सक्दैनौं धागोको लागि हामीले पाउने कच्चा पदार्थ सस्तो छैन।’

भारतका लागि चीनका राजदूत शु फेइहोङले केही समयअघि इन्डियन एक्सप्रेसमा लेखेको एक लेखमा भारतलाई आश्वासन दिएका थिए । उनले भनेका थिए – उनको देशले भारतमा सामानहरू डम्प गर्ने छैन, बरु चीन भारतबाट उच्च गुणस्तरका सामानहरू किन्न चाहन्छ।

उनले लेखेका थिए, ‘हामी बजार डम्पिङ प्रतिस्पर्धामा संलग्न हुनेछैनौं, न त हामी अन्य देशहरूको आर्थिक र औद्योगिक विकासमा बाधा पुर्‍याउने प्रयास गर्नेछौं।’ तर राजदूतको आश्वासनको बाबजुद पनि भारतीय बजारमा चिनियाँ सामानको डम्पिङ सुरु भएको छ।

जब ट्रम्पले चीनमाथि भारी शुल्क लगाए, भारत सरकार र यसका उद्योगहरू चीनको डम्पिङप्रति सतर्क भए। भारत सरकारले परिस्थितिमाथि नजर राखिरहेको बताएको छ।

अप्रिलको सुरुमा एक भारतीय सरकारी अधिकारीले भनेका थिए – भारतले आफ्नो अर्थतन्त्रलाई चिनियाँ सामानको डम्पिङबाट जोगाउन आवश्यक कदम चाल्नेछ।

उनले भनेका थिए, ‘सरकारले हाम्रो कानुनी ढाँचामा उपलब्ध सबै उपायहरू अपनाउनेछ। यदि अमेरिकी करको सामना गरिरहेका देशहरूले भारतमा लगानी गरे भने, तिनीहरू विरुद्ध प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष दुवै प्रकारको कारबाही गरिनेछ।’

यसअघि भारतको वाणिज्य मन्त्रालयले भनेको थियो – यदि कुनै देशले आफ्नो सामान भारतमा डम्प गर्छ भने भारतले त्यसका लागि एन्टी-डम्पिङ शुल्क लगाएको छ र यो डम्पिङ रोक्नको लागि प्रभावकारी उपाय हो।

चिनियाँ सामानमा एन्टी डम्पिङ शुल्क लगाइयो, तैपनि चीनबाट आयात बढ्दै गइरहेको छ मार्चमा भारतले पाँच चिनियाँ उत्पादनहरूमा एन्टी-डम्पिङ शुल्क लगाएको थियो – सफ्ट फेराइट कोर, आल्मुनियम पन्नी, भ्याकुम इन्सुलेटेड फ्लास्क, ट्राइक्लोरो आइसोसाइनुरिक एसिड र पोलिभिनल क्लोराइड पेस्ट रेजिन। यस कदमको उद्देश्य घरेलु उद्योगहरूलाई बचाउनु हो ताकि चीनले भारतमा सस्तो सामानहरू डम्प गर्न नसकोस्।

यसका बाबजुद पनि भारतमा चिनियाँ सामानको आगमन घटेको छैन बरु बढेको छ। चीनले एन्टी-डम्पिङ शुल्कबाट बच्ने उपाय पनि फेला पारेको छ र आफ्ना उत्पादनहरूमा साना परिवर्तनहरू गरेर त्यसबाट बचिरहेको छ। यसले आसियान देशहरू मार्फत पनि भारतमा आफ्ना सामानहरू डम्प गरिरहेको छ र भारतमा चिनियाँ आयात बढिरहेको छ।

चीन अमेरिका पछि भारतको दोस्रो ठूलो व्यापारिक साझेदार हो। आर्थिक वर्ष २०२४-२५ मा अप्रिलदेखि फेब्रुअरीसम्म चीनबाट भारतको आयात गत वर्षको सोही अवधिको तुलनामा १०.४% ले बढेर १०३.७ अर्ब डलर पुगेको छ। यसैबीच, गत वर्षको तुलनामा चीनमा निर्यात १५.७% ले घट्यो र भारतले चीनमा कुल १२.७ अर्ब डलरको निर्यात गर्‍यो।