काठमाडौं । इरान र इजरायलबीच जारी युद्धको बीचमा इरानी टिभीले मानिसहरूलाई व्हाट्सएप प्रयोग नगर्न आग्रह गरेको छ। इरानका मानिसहरूलाई आफ्नो स्मार्टफोनबाट व्हाट्सएप डिलिट गर्न अपील गरिएको छ। इजरायलले यस मार्फत जासुसी गरिरहेको र इरानका जनताको जानकारी लिइरहेको आरोप लगाइएको छ।

द टाइम्स अफ इजरायलको रिपोर्ट अनुसार इरानी टेलिभिजनले मंगलबार मानिसहरूलाई आफ्नो स्मार्टफोनबाट व्हाट्सएप हटाउन आग्रह गरेको छ। उनीहरूले मेसेजिङ एपले प्रयोगकर्ताहरूको जानकारी र इजरायलमा पठाउन केही विशेष डेटा सङ्कलन गरेको आरोप लगाएका छन् ।

ह्वाट्सएपले इजरायललाई इरानका मानिसहरूको जानकारी दिइरहेको आरोप छ, जसका कारण इजरायलले धेरै व्यक्तिगत डेटामा पहुँच पाइरहेको छ।

इरानले लगाएको आरोपको बारेमा व्हाट्सएपले भनेको छ ‘यी झूटा रिपोर्टहरू मानिसहरूलाई सबैभन्दा बढी आवश्यक पर्ने समयमा हाम्रा सेवाहरू बन्द गर्ने बहाना हुनेछन्। एपले एन्ड-टु-एन्ड इन्क्रिप्सन प्रयोग गर्दछ जसको अर्थ कुनै पनि सेवा प्रदायकले सन्देशहरू पढ्न सक्दैन।’

एपले भन्यो, ‘हामी स्थान ट्र्याक गर्दैनौं, कसले कसलाई सन्देश पठाइरहेको छ भन्ने कुराको रेकर्ड राख्दैनौं र हामी मानिसहरूले एकअर्कालाई पठाइरहेका व्यक्तिगत सन्देशहरू ट्र्याक गर्दैनौं। साथै, हामी कुनै पनि सरकारलाई जानकारी प्रदान गर्दैनौं।’

एन्ड-टु-एन्ड इन्क्रिप्सनका कारण जासुसी सम्भव छैन। तर, प्राविधिक रूपमा हेर्दा यो जीरो-डे एक्सप्लोइट्स मार्फत पनि सम्भव हुन सक्छ। जीरो-डे एक्सप्लोइट्स एक प्रकारको साइबर आक्रमण हो। यसबाट सोसल इन्जिनियरिङ वा फिसिङ आक्रमणहरू मार्फत व्यक्तिगत जानकारी प्राप्त गर्ने प्रयास पनि गर्न सकिन्छ।

इरानले पहिले पनि धेरै सामाजिक सञ्जालहरू प्रतिबन्ध लगाएको थियो । यद्यपि, केही मानिसहरूले यसलाई प्रोक्सी र भर्चुअल प्राइभेट नेटवर्क वा भीपीएन मार्फत प्रयोग गर्छन्।

महसा अमिनीको मृत्युलाई लिएर सरकार विरुद्ध भएको ठूलो विरोध प्रदर्शनका क्रममा २०२२ मा व्हाट्सएप र गुगल प्लेमाथि प्रतिबन्ध लगाइएको थियो। त्यसपछि हालै गत वर्षको अन्त्यमा प्रतिबन्ध हटाइएको थियो। इन्स्टाग्राम र टेलिग्राम बाहेक व्हाट्सएप इरानको सबैभन्दा लोकप्रिय मेसेजिङ एपहरू मध्ये एक हो।