काठमाडौं । कतारको राजधानी दोहा नजिकै रहेको अल उदेद एयर बेस मध्य पूर्वमा अमेरिकी केन्द्रीय कमाण्डको हवाई अपरेशनको मुख्यालय हो। यहाँ लगभग ८ हजार अमेरिकी सैनिक तैनाथ छन्।

यस अमेरिकी सैन्य अड्डाको हालैका स्याटेलाइट तस्बिरहरूले इरानमा अमेरिकी आक्रमण अघि सावधानी अपनाउँदै दर्जनौं विमानहरूलाई धावनमार्गबाट ​​हटाइएको देखाएको छ।

बीबीसी उत्तर अमेरिकाकी सम्पादक सारा स्मिथका अनुसार अल उदेदमा इरानी आक्रमण पूर्णतया अप्रत्याशित थिएन। इरानी आणविक स्थलहरूमा आक्रमण पछि अमेरिकाले यस्तो प्रतिक्रियाको अपेक्षा गरेको थियो।

मध्यपूर्वमा रहेका अमेरिकी सेनाहरू उच्च सतर्कतामा थिए र त्यस्तो कुनै पनि कारबाहीको लागि पूर्ण रूपमा तयार थिए।

यो बेसले इराकमा अमेरिकी सैन्य अपरेशनको लागि मुख्यालय र रसद केन्द्रको रूपमा पनि काम गर्दछ। यसमा खाडी क्षेत्रमा सबैभन्दा लामो हवाई अवतरण पट्टी पनि छ।

बेलायती सेनाहरूले पनि समय-समयमा यो बेस प्रयोग गर्छन्। अल उदेदलाई अबु नक्ला विमानस्थल पनि भनिन्छ।

कतारले सन् २००० मा अमेरिकालाई यो आधार प्रयोग गर्न अनुमति दिएको थियो। सन् २००१ मा अमेरिकाले यसको सञ्चालन पूर्ण रूपमा आफ्नो हातमा लिएको थियो।

लन्डनस्थित गुप्तचर फर्म ग्रे डाइनामिक्सका अनुसार डिसेम्बर २००२ मा कतार र अमेरिकाबीच एक सम्झौता भयो जसले औपचारिक रूपमा अमेरिकी सैन्य उपस्थितिलाई मान्यता दियो ।

सन् २०२४ मा केही मिडिया रिपोर्टहरूले अमेरिकाले आफ्नो सैन्य उपस्थितिलाई थप १० वर्षको लागि विस्तार गर्न सहमत भएको बताएका थिए।

बीबीसीका प्रमुख उत्तर अमेरिका संवाददाता ग्यारी ओ’डोनोघुका अनुसार कतारमा आक्रमणको रिपोर्ट आउने बित्तिकै अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प, रक्षा सचिव र ज्वाइन्ट चिफ अफ स्टाफका अध्यक्ष सिचुएसन रूममा उपस्थित थिए।

ट्रम्पले यस वर्षको मे महिनामा यस बेसको भ्रमण गरेका थिए। त्यहाँ रहेका सैनिकहरूलाई सम्बोधन गर्दै उनले भनेका थिए, “राष्ट्रपतिको रूपमा मेरो लक्ष्य द्वन्द्व अन्त्य गर्नु हो, सुरु गर्नु होइन। तर आवश्यक परेमा म अमेरिका वा यसका सहयोगीहरूको रक्षा गर्न बल प्रयोग गर्न कहिल्यै हिचकिचाउने छैन।”

इरानको आणविक स्थलहरूमा अमेरिकी आक्रमणपछि ट्रम्पले इरानको कुनै पनि प्रतिशोधात्मक कारबाहीलाई ‘पूर्ण शक्तिका साथ जवाफ दिइने’ बताएका थिए।

ट्रम्पले अमेरिकी सैन्य अड्डामा इरानी आक्रमणको जवाफ दिने अपेक्षा गरिएको थियो, तर इरानी क्षेप्यास्त्रहरू अल उदेदमा प्रहार गरेको केही घण्टापछि ट्रम्पले युद्धविरामको घोषणा गरे।

अमेरिका र कतारबीच धेरै नजिकको सैन्य सम्बन्ध छ। अमेरिकाले हालसम्म कतारलाई २६ अर्ब डलरभन्दा बढी मूल्यका हतियार र अन्य सैन्य उपकरणहरू प्रदान गरिसकेको छ। यस सन्दर्भमा, कतार विश्वमा अमेरिकाको दोस्रो ठूलो साझेदार हो।

हालैका वर्षहरूमा अमेरिकाले कतारलाई प्याट्रियट मिसाइल सिस्टम समेत इन्टीग्रेटेड एयर एन्ड मिसाइल डिफेन्स सिस्टम, नेशनल एड्भान्स्ड सरफेस टु एयर मिसाइल सिस्टम, एएन/एफपीएस-१३२ अर्ली वार्निङ रडार, एफ-१५ क्यूए फाइटर जेट (एफ-१५ को सबसे उन्नत संस्करण), एएच-६४ इ अपाचे अट्याक हेलिकप्टर दिएको छ ।

यी हतियारहरू बाहेक अमेरिकी सैन्य सहयोगमा गोला बारुद रसद र कतारी सेनालाई तालिममा मद्दत समावेश छ।

इरानको सर्वोच्च राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्ले एक विज्ञप्तिमा ‘कतारमा रहेको अमेरिकी हवाई अड्डा ध्वस्त पारेको’ दाबी गरेको छ । यद्यपि, विज्ञप्तिमा यो आक्रमणले ‘कतार वा यसका जनतालाई कुनै खतरा नभएको’ पनि भनिएको छ।

इरानी सरकारी सञ्चारमाध्यमका अनुसार परिषद्ले यस आक्रमणमा प्रहार गरिएका क्षेप्यास्त्रहरूको संख्या अमेरिकाले तीन इरानी आणविक स्थलहरूमा खसालेका बमहरूको संख्या बराबर भएको बताएको छ।

“हामी यसलाई कतारको सार्वभौमसत्ता, हवाई क्षेत्र, अन्तर्राष्ट्रिय कानून र संयुक्त राष्ट्र संघको बडापत्रको गम्भीर उल्लङ्घन ठान्छौं,” कतारी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता मजिद अल-अन्सारीले ट्विटरमा लेखे।

उनले भने कतारको हवाई रक्षा प्रणालीले “आक्रमणलाई विफल पार्यो र सबै इरानी क्षेप्यास्त्रहरूलाई रोक्यो” भनेका छन् । उनले बेस पहिले नै खाली गराइएको पनि बताएका छन् ।

अल-अन्सारीले थप लेखे, “आधारमा उपस्थित सबैको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न आवश्यक कदम चालिएको थियो।”

उनले भने, “आक्रमणमा कसैलाई पनि क्षति भएको छैन। कतारलाई यो आक्रामक आक्रमणको जवाफ दिने पूर्ण अधिकार छ।”