कम्युनिस्ट आन्दोलन केवल सत्ता कब्जाको साधन मात्रै होइन, यसले मानव समाजलाई शोषण, असमानता र वर्गभेदबाट मुक्त गर्दै, न्यायपूर्ण र वैज्ञानिक समाजको स्थापना गर्ने लक्ष्य राख्छ।

मार्क्सवादी दृष्टिकोणले समाजको ऐतिहासिक प्रक्रिया उत्पादन सम्बन्ध र वर्गसंघर्षको आधारमा व्याख्या गर्दछ। धर्म, अन्धविश्वास वा व्यक्तिगत आस्था केवल सामाजिक उपकरणको रूपमा रहन्छन्, तर शोषितवर्गमा यी उपकरणले नियन्त्रण र दमन कायम राख्न सक्छन्।

इतिहासले देखाएको छ कि धर्म र अन्धविश्वासले शोषितवर्गलाई आफ्नो पीडा सहन बाध्य बनाउँछ। नेपाल-भारतमा जातीय व्यवस्थाले शोषण जारी राख्यो, मध्ययुगीन यूरोपमा धार्मिक संरचनाले श्रमिकवर्गलाई नियन्त्रण गर्‍याे। यही कारणले कम्युनिस्ट आन्दोलनमा वैचारिक शुद्धता र नास्तिक दृष्टिकोण अपरिहार्य छ। धर्ममा भरोसा राख्दा वर्गीय चेतना कमजोर हुन्छ, तर नास्तिक दृष्टिकोणले मात्र सत्य र तथ्यमा आधारित रणनीति सम्भव बनाउँछ।

धर्म मानव सभ्यताको विकासक्रममा डर र अनिश्चितताको प्रतिक्रिया हो। भूकम्प, बाढी, रोग-महामारी वा मृत्युको कारण नबुझ्दा मानिसले देवता, आत्मा वा कर्म-फलमा भरोसा गर्‍यो। तर समाजशास्त्रीय विश्लेषणले देखाउँछ कि धर्म केवल आध्यात्मिक मार्गदर्शन होइन, शोषक वर्गको नियन्त्रणको औजार पनि हो।

कम्युनिस्ट कार्यकर्ताले धर्मलाई केवल व्यक्तिगत आस्था होइन, सामूहिक चेतना र राजनीतिक क्रान्तिको बाधकको रूपमा हेर्नुपर्छ। यदि शोषितवर्ग आफ्नो दुःखलाई कर्मको फल वा देवताको इच्छा मान्छ भने उनीहरू क्रान्तिकारी चेतनाबाट विमुख हुन्छन्। यही कारणले कम्युनिस्ट कार्यकर्ता नास्तिक बन्नुपर्छ।

मार्क्सले स्पष्ट भनेका छन्: “धर्म जनताको अफिम हो, जबसम्म उनीहरू अन्धविश्वासको जञ्जालबाट मुक्त हुँदैनन्, तबसम्म उनीहरूले आफ्नो मुक्ति र शक्ति पहिचान गर्न सक्दैनन्।”

मार्क्स र एङ्गल्सले भौतिकवादको आधारमा इतिहासको विश्लेषण प्रस्तुत गरे। समाजको विकास उत्पादन सम्बन्ध, वर्गसंघर्ष र ऐतिहासिक प्रक्रिया अनुसार हुन्छ। धर्ममा भरोसा राख्ने कम्युनिस्ट कार्यकर्ताले न मार्क्सवादी दर्शन बुझ्छन् न ऐतिहासिक तथा द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद नै बुझ्छन्।

उदाहरणका लागि, शोषित मजदुरले आफ्नो दुःख देवताको इच्छा वा कर्मको फल ठान्छ भने उनी उत्पादन प्रणाली र राज्यशक्ति विरुद्ध सक्रिय लडाइँमा भाग लिन सक्दैन। नास्तिक दृष्टिकोणले मात्र सत्य, तथ्य र तर्किक-विश्लेषणलाई प्राथमिकता दिन्छ, जसले उत्पादन क्रान्ति, सामाजिक चेतना र क्रान्तिकारी नीति निर्माणमा सहायता पुर्‍याउँछ।

मार्क्सले भनेका छन्: “धर्म केवल मानवको सपना हो; तर सपना र वास्तविकताको फरक बुझ्न विज्ञान र भौतिक विश्लेषण आवश्यक छ।”

धर्मले समाजमा विभाजन, जातीय भेद, लिङ्गीय-असमानता र वर्गीय असमानता कायम राख्छ। कम्युनिस्ट आन्दोलनको लक्ष्य यी असमानता विरुद्ध लड्नु हो। नास्तिक दृष्टिकोणले मात्र वर्गीय भेद, पितृसत्तात्मक संरचना र जातीय विभेदलाई स्पष्टसँग देखाउन सक्छ।

जब नेता र कार्यकर्ता वैचारिक रूपमा नास्तिक हुन्छन्, उनीहरू व्यक्तिगत पूर्वाग्रहबाट मुक्त भइ, वर्गगत हित र आम जनताको आवश्यकता अनुसार नीति निर्माण र कार्यान्वयन गर्न सक्षम हुन्छन्।

सोभियत संघ, चीन र दक्षिण-पूर्वी एशियाका जनवादी आन्दोलनहरूले नास्तिक दृष्टिकोणका आधारमा संगठन र संघर्षको कार्यदिशा तय गर्दथे।

सोभियत युनियनमा शिक्षा, विज्ञान र तथ्यांकमा आधारित कार्यक्रमले धार्मिक अन्धविश्वास कम गर्‍यो। लेनिनले भनेका थिए: “जनताको मुक्ति केवल तब सम्भव छ, जब उनीहरू अन्धविश्वासबाट मुक्त हुन्छन्।”

चीनमा माओवादी क्रान्ति दौरान वर्गीय चेतना र उत्पादन क्रान्तिलाई धर्म भन्दा माथि राखियो। माओले भने: “हामीले इतिहासको वास्तविकता देख्नुपर्छ, आकाशमा देवता खोजेर क्रान्ति चल्दैन।”

नेपाल र भारतमा माओवादी आन्दोलनमा नेतृत्व र नीति निर्माणमा वैचारिक शुद्धता अपरिहार्य थियो।

यी उदाहरणहरूले देखाउँछन् कि नास्तिक दृष्टिकोणले मात्र क्रान्तिकारी आन्दोलनको गति, संगठन र प्रभाव सुनिश्चित गर्न सक्छ।

कम्युनिस्ट कार्यकर्ता धर्ममा विश्वास राख्दा विचारमा स्खलन आउछ। विरोधी विचार, छद्म-धार्मिक ढाँचा वा अन्धविश्वासले निर्णयप्रक्रियामा हावी भै क्रान्तिकारी रणनीतिलाई बाधा पुर्‍याउँछ।

नास्तिक दृष्टिकोणले व्यक्तिगत विश्वासलाई क्रान्तिकारी उद्देश्यमा अधिनस्थ बनाउँछ। यसले नेतृत्वलाई स्पष्ट बनाउँछ: हरेक कदम उत्पादन, वर्गसंघर्ष र सामूहिक हितमा आधारित हुनुपर्छ। पार्टी संगठन, सैन्य फर्मेशन र नीति निर्माणमा नास्तिक दृष्टिकोणले सैद्धान्तिक शुद्धता र रणनीतिक दृढता सुनिश्चित गर्छ।

धर्म वा अन्धविश्वासमा भरोसा राख्ने कार्यकर्ता दृष्टिकोण विहीन, द्विविधाले वस्तुगत निर्णय लिन असफल हुन्छन्।

उदाहरणका लागि, प्राकृतिक विपत्तिहरूको कारण देवताको इच्छा हो भन्ने विश्वासले उत्पादन सुधार, सामूहिक संगठन र रणनीतिक कार्यमा अन्योलता ल्याउँछ।

नास्तिक दृष्टिकोणले मात्र तथ्य-तथ्यांक र वैज्ञानिक विश्लेषणलाई प्राथमिकता दिन्छ। यसले निर्णयलाई स्पष्ट, द्रुत र क्रान्तिकारी बनाउँछ।

नास्तिकता केवल व्यक्तिगत आस्था होइन, यो सामूहिक चेतना र क्रान्तिकारी अनुशासनको आधार हो। कम्युनिस्ट कार्यकर्ता नास्तिक हुँदा मात्र उत्पादन सम्बन्ध सुधार, वर्ग-जागरण, नेतृत्व विकास र रणनीतिक क्रियान्वयन सफल हुन्छ।

जनशास्त्रीय दृष्टिले, यसले समाजमा समानता, वैज्ञानिक सोच र चेतनाको प्रवाह सुनिश्चित गर्छ। धर्मीय अन्धविश्वासले व्यक्तिलाई शोषण सहन प्रेरित गर्छ; नास्तिक दृष्टिकोणले उनलाई क्रान्तिकारी कार्यमा सक्रिय बनाउँछ।

आजको विश्वमा धर्म र अन्धविश्वास अझै सामाजिक, राजनीतिक र आर्थिक संरचनामा गहिरो छ। तर कम्युनिस्ट चेतना यही संरचनामा चुनौती हो। यसले देखाउँछ कि नास्तिक दृष्टिकोण केवल वैचारिक आवश्यक होइन; यो क्रान्तिको अस्तित्वसँग सम्बन्धित छ।

नेताहरूको अनुभव र ऐतिहासिक साक्ष्यले प्रमाणित गर्छन्-जो कार्यकर्ता वैचारिक रूपमा नास्तिक थिए, उनीहरूको आन्दोलन सफल र दिगो भयो। धर्ममा भरोसा राख्नेहरूले व्यक्तिगत संघर्ष र सामूहिक लक्ष्यबीच द्विविधा अनुभव गरे।

म आफैंले जनमुक्ति आन्दोलनमा कार्य गर्दा देखेको छु-धेरैपटक वैचारिक मोर्चामा प्रतिस्पर्धी कमरेडहरूको आलोचना र व्यक्तिगत द्वन्द्व झेल्नुपर्यो। तर जनताको विश्वास र सैद्धान्तिक शुद्धताले कहिल्यै मनोबल कमजोर हुन दिएन।

हाम्रो तालिम, लेखन, विचार विमर्श, रणनीतिक योजना र जनसम्पर्क सबै नास्तिक दृष्टिकोणमा आधारित थिए। विरोधी पार्टीसँगको वार्ता वा छलफलमा पनि हामीले यो सिद्धान्तलाई प्राथमिकता दियौं-धर्मीय अन्धविश्वासले कुनै निर्णयलाई प्रभाव पार्न सक्दैन।

नास्तिक दृष्टिकोणले मात्र समाजमा समानता, उत्पादन सुधार, वर्गीय जागरण र वैज्ञानिक चेतना सुनिश्चित गर्छ। धर्ममा भरोसा राख्दा व्यक्तिलाई शोषण सहन प्रेरित गर्छ; नास्तिक दृष्टिकोणले उनलाई क्रान्तिकारी कार्यमा सक्रीय बनाउँछ।

जनशास्त्रीय दृष्टिले हेर्दा, यसले समुदायलाई सशक्त, आत्मनिर्भर र सामूहिक हितमा केन्द्रित बनाउँछ।

अन्ततः, कम्युनिस्टलाई नास्तिक बन्नु अपरिहार्य छ। धर्मले शोषित वर्गमा भ्रम उत्पन्न गर्छ।

वैज्ञानिक दृष्टिकोणले मात्र ऐतिहासिक प्रक्रिया र उत्पादन सम्बन्धि वर्गविश्लेषण योग्य बनाउँछ।

समाजमा शोषण, असमानता र विभेदलाई स्पष्ट देखाउन नास्तिक दृष्टिकोण आवश्यक छ।

क्रान्तिकारी नेतृत्व र संगठनमा वैचारिक शुद्धता अपरिहार्य छ।

ऐतिहासिक अनुभवले प्रमाणित गरेको छ कि धर्ममा भरोसा राख्दा आन्दोलन कमजोर हुन्छ।

लेनिनको भनाइले यसलाई स्पष्ट पार्छ: “जनताको मुक्ति केवल जब सम्भव छ, जब उनीहरू अन्धविश्वास र धार्मिक भ्रमबाट मुक्त हुन्छन्।”

मार्क्सले भने: “धर्म केवल प्रलोभन होइन; यो शोषणको औजार हो। इतिहासलाई बुझ्न विज्ञानको दृष्टि अपरिहार्य छ।”

नास्तिक दृष्टिकोण कम्युनिस्टको वैचारिक औजार, सामाजिक-रणनीतिक लाभ र ऐतिहासिक उत्तरदायित्व हो। यसले मात्र समाजलाई शोषणबाट मुक्त गर्दै वैज्ञानिक, न्यायपूर्ण र दिगो भविष्य निर्माण गर्न सकिन्छ।