काठमाडौं । गर्भमा बच्चाको मृत्यु प्राकृतिक वा मानवीय लापरवाही दुवै कारणले हुन सक्छ। तर अमेरिकामा आमालाई अपराधीकरण गर्नु र जेल हाल्नु सही वा गलत भन्ने बारेमा नयाँ बहस सुरु भएको छ। वास्तवमा, लागूपदार्थको दुरुपयोगका कारण गर्भमा रहेको आफ्नो बच्चाको मृत्यु भएको आरोपमा एक महिलालाई १८ वर्षको जेल सजाय सुनाइएको थियो।

यो मुद्दा अलाबामाकी बासिन्दा ब्रूकर शुमेकरसँग सम्बन्धित छ। २०१७ मा उनको गर्भमा रहेको बच्चाको मृत्यु भयो। त्यसपछि, उनलाई गर्भावस्थामा लागूपदार्थ प्रयोग गरेको, जसको परिणामस्वरूप बच्चाको मृत्यु भएको आरोप लगाइएको थियो। यसैको आधारमा अदालतले उनलाई “बच्चालाई रासायनिक खतरामा पारेको” आरोपमा दोषी ठहर गर्दै १८ वर्षको जेल सजाय सुनाएको थियो।

अब, यस मुद्दाका नयाँ चिकित्सा विज्ञहरूले बच्चाको मृत्यु सम्भवतः लागूपदार्थको कारणले नभई गम्भीर संक्रमण र गर्भावस्थासँग सम्बन्धित चिकित्सा जटिलताहरूको कारणले भएको राय दिएका छन्। न्यायाधीशले भने – अघिल्लो मुद्दामा महत्त्वपूर्ण चिकित्सा प्रमाणहरूलाई बेवास्ता गरिएको थियो जसले फैसलालाई असर गर्न सक्थ्यो। न्यायाधीशले भने – यदि यो जानकारी पहिले नै जूरीलाई प्रस्तुत गरिएको भए फैसला फरक हुन सक्थ्यो। यसैको आधारमा, अब मुद्दा पुन: खोलिएको छ।

महिला अधिकार संगठन प्रेग्नेन्सी जस्टिसले निर्णयको स्वागत गर्दै भन्यो – अमेरिकामा धेरै अवस्थामा, महिलाहरूलाई गर्भावस्थासँग सम्बन्धित परिस्थितिहरूको लागि आपराधिक रूपमा जिम्मेवार ठहराइन्छ, जबकि चिकित्सा विज्ञानले कसको गल्ती थियो भनेर निर्णायक रूपमा प्रमाणित गर्न सक्दैन। अहिले महिलाको सजाय उल्टाइएको छ तर अभियोजकहरूले आदेशलाई चुनौती दिएका छन्, त्यसैले ब्रूकर शुमेकर नयाँ मुद्दा नचलेसम्म जेलमै रहनेछिन्।

यो घटनाले अमेरिकामा गर्भमा बच्चाको मृत्यु जस्ता चिकित्सा त्रासदीहरूलाई अपराध मान्नु पर्छ कि पर्दैन भन्ने बारेमा चलिरहेको बहसलाई पुन: चर्काएको छ। बहसको मुख्य केन्द्र हो – के गर्भावस्थाको समयमा जटिलताहरूको लागि महिलाहरूलाई कानुनी रूपमा सजाय दिनु सही हो?