काठमाडौं । बेलायतका राजा चार्ल्सले आफ्ना भाइ राजकुमार एन्ड्रयूको “राजकुमार” उपाधि र सबै शाही उपाधि खोसेका छन्। उनलाई विन्डसरमा रहेको आफ्नो विलासी घर, रोयल लज पनि खाली गर्न आदेश दिइएको छ।

बकिङ्घम प्यालेसले बिहीबार घोषणा गर्दै जेफ्री एपस्टाइन काण्डमा एन्ड्रयूको सम्बन्धका कारण शाही परिवारलाई एन्ड्रयूबाट टाढा राख्न चाहेको बताएको छ।

एन्ड्रयूको नाम लामो समयदेखि अमेरिकी अपराधी जेफ्री एपस्टाइनसँग जोडिएको छ, जसमाथि नाबालिगहरूमाथि गम्भीर यौन दुर्व्यवहारको आरोप लागेको थियो।

पीडित भर्जिनिया गिफ्रेले आरोप लगाएअनुसार राजकुमार एन्ड्रयूले २००१ मा आफू १७ वर्षकी हुँदा यौन दुर्व्यवहार गरेका थिए।

६५ वर्षीय एन्ड्रयु स्वर्गीय महारानी एलिजाबेथका दोस्रो छोरा हुन्। यस महिनाको सुरुमा उनलाई ड्यूक अफ योर्कको उपाधि प्रयोग गर्नबाट पनि प्रतिबन्ध लगाइएको थियो।

बकिङ्घम दरबारले आफ्नो शाही उपाधि गुमाएपछि राजकुमार एन्ड्रयू अब ‘एन्ड्रयू माउन्टबेटन-विन्डसर’ भनेर चिनिने बताएको छ।

अहिलेसम्म, राजकुमार एन्ड्रयूलाई ‘प्रिन्स एन्ड्रयू, ड्यूक अफ योर्क’ भनेर चिनिन्थ्यो।

माउन्टबेटन-विन्डसर नाम १९६० मा सिर्जना गरिएको थियो। यो नाम बेलायतकी स्वर्गीय महारानी एलिजाबेथ द्वितीय र उनका पति राजकुमार फिलिप दुवैको पारिवारिक नामको संयोजन हो।

बेलायतको बकिङ्घम दरबारले राजकुमार एन्ड्रयूको सबै शाही उपाधि र सम्मान खोसिएको घोषणा गरेको छ र उनलाई उनको लामो समयदेखिको घर रोयल लज पनि खाली गर्न आदेश दिइएको छ।

राजकुमार एन्ड्रयू २००३ देखि रोयल लजमा बस्दै आएका छन्। विन्डसरको मैदानमा अवस्थित यो फराकिलो ३० कोठाको हवेली पहिले उनकी हजुरआमा अर्थात रानी एलिजाबेथ द्वितीयकी आमा (रानी आमा) को निवास थियो।

२००२ मा रानी आमाको मृत्युपछि एन्ड्रयूलाई सम्पत्तिको ७५ वर्षको भाडा दिइएको थियो। उनकी पूर्व पत्नी सारा फर्ग्युसन पनि उनीसँगै त्यहाँ बस्छिन्, यद्यपि उनीहरूको १९९६ मा सम्बन्ध विच्छेद भएको थियो। फर्ग्युसनले पनि रोयल लज खाली गर्नुपर्नेछ र छुट्टै बस्ने व्यवस्था गर्नुपर्नेछ।

बकिङ्घम दरबारको एक विज्ञप्ति अनुसार राजा चार्ल्सले आज राजकुमार एन्ड्रयूको उपाधि सम्मान र विशेष हैसियत खोस्ने औपचारिक प्रक्रिया सुरु गरेका छन्। विज्ञप्तिमा थप भनिएको छ – एन्ड्रयूले अब आफ्नो घर छोडेर निजी निवासमा सर्नु पर्नेछ।

दरबारले भन्यो – ‘एन्ड्रयूले आफूमाथि लगाइएका आरोपहरूलाई अस्वीकार गरे पनि यो कदम आवश्यक छ। राजा र रानीले स्पष्ट पार्न चाहन्छन् कि उनीहरूको विचार र सहानुभूति कुनै पनि प्रकारको दुर्व्यवहारका सबै पीडितहरूसँग छ।’

बेलायती इतिहासमा कुनै राजकुमार वा राजकुमारीबाट ‘राजकुमार’ वा ‘राजकुमारी’ को उपाधि खोसिएको घटना निकै कम भएको छ।

अन्तिम पटक यो १९१९ मा भएको थियो जब ह्यानोभरका राजकुमार अर्नेस्ट अगस्टसले पहिलो विश्वयुद्धमा जर्मनीलाई समर्थन गरेको कारण उनको ब्रिटिश पदवी खोसिएको थियो। अब, १०० वर्ष भन्दा बढी समय पछि राजा चार्ल्सले यस्तो कठोर कदम चालेका छन्।

यस महिनाको सुरुमा एन्ड्रयूले आफ्नो ड्यूक अफ योर्क उपाधि त्यागेपछि उनलाई उनको भव्य घर, रोयल लजबाट हटाउन दरबारले हप्तौंदेखि बढ्दो दबाबको सामना गरिरहेको छ।

राजकुमार एन्ड्रयूमाथि यौन दुर्व्यवहारको आरोप लगाउने भर्जिनिया गिफ्रेको अप्रिलमा मृत्यु भयो। रिपोर्टहरूले संकेत गरेअनुसार उनले आत्महत्या गरेकी थिइन्। २०११ मा, ४१ वर्षीया भर्जिनियाले संयुक्त राज्य अमेरिकामा एक उच्च-प्रोफाइल वेश्यावृत्ति गिरोहको पर्दाफास गरेर संसारलाई चकित पारिन्।

भर्जिनियाले आफूले भोगेको यौन दुर्व्यवहार र बेचबिखनको खुलासा गरिन्। उनका अनुसार उनी १५ वर्षको उमेरमा एपस्टाइनको नेटवर्कमा फसेकी थिइन्। उनलाई धेरै प्रभावशाली र उच्च प्रोफाइल व्यक्तिहरूसँग यौन सम्बन्ध राख्न बाध्य पारिएको थियो। सोही अन्तर्वार्तामा भर्जिनियाले बेलायतका राजकुमार एन्ड्रयूसँगको आफ्नो भेटघाटको पनि उल्लेख गरिन्।

भर्जिनिया धेरै वर्षदेखि अष्ट्रेलियामा बस्दै आएकी थिइन् र यौन दुर्व्यवहार भोगेका महिलाहरूको पक्षमा वकालत गर्दै आएकी थिइन्। गत महिना, अक्टोबर २१ मा भर्जिनिया गिफ्रेको संस्मरण “नो बडीज गर्ल” प्रकाशित भयो, जसले विवादलाई फेरि चर्काएको थियो।

भर्जिनियाले आफ्नो मृत्यु हुनुभन्दा अगाडि यो पुस्तक पूरा गरेकी हुन्। यसमा उनले आफ्नो दुर्व्यवहार र न्यायको लागि गरेको लडाइँको कथा बताउँछिन्।