काठमाडौं । रुस–युक्रेन युद्धका कारण विश्व पहिले नै दुई गुटमा विभाजित थियो र अब चीन–ताइवान सम्बन्धले विश्वलाई फेरि विभाजित गरेको छ । अमेरिकी प्रतिनिधि सभाकी सभामुख न्यान्सी पेलोसी चीनको धम्कीलाई बेवास्ता गर्दै ताइवान पुगेकी छन् । यसअघि चीनले अमेरिकालाई ‘आगोसँग नखेल्ने’ धम्की दिएको थियो ।

न्यान्सी पेलोसी मंगलबार राति ताइवानको राजधानी ताइपेई पुगेपछि चीनले अमेरिकी राजदूत निकोलस बर्न्सलाई बोलाएर फेरि धम्की दिएको थियो। चीनका उपविदेशमन्त्री झाई सेङले अमेरिकाले आफ्नो गल्तीको मूल्य चुकाउने धम्की दिएका छन् । शेङले अमेरिकाले ‘ताइवान कार्ड’ खेल्न बन्द गर्नुपर्ने बताउँदै चीनको आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप नगर्न भने ।

शेङले पेलोसीले ताइवान गएर ‘एक चीन नीति’को उल्लंघन गरेको बताए । उनले यो निकै खतरनाक कदम भएको र यसले गम्भीर परिणाम निम्त्याउने बताए । उनले चीन चुप लागेर नबस्ने बताए । तर, अमेरिकाले एक चीन नीतिमा आफ्नो अडान स्पष्ट रहेको बताएको छ । अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षा संयोजक जोन किर्बीले एक चीन नीतिमा कुनै परिवर्तन नभएको र अमेरिकाले ताइवानको स्वतन्त्रतालाई समर्थन नगर्ने बताए।

ताइवानलाई लिएर अमेरिका र चीनबीचको तनावले विश्वलाई फेरि दुई गुटमा विभाजन गरेको छ । उत्तर कोरिया र रुसले चीनलाई समर्थन गरेका छन् । यसैबीच पेलोसीले अमेरिका ताइवानको साथमा रहेको बताएकी छन् । उनले अमेरिकाले ताइवानको सुरक्षा र अर्थतन्त्रलाई समर्थन गर्ने बताइन् । अमेरिकाले ताइवानसँग उभिने वाचा गरेको छ । पेलोसीले विश्वले प्रजातन्त्र र निरंकुशता मध्ये एक रोज्नुपर्ने पनि बताइन् ।

अहिलेसम्म दुई देश चीनको समर्थनमा खुलेर आएका छन् । जसमध्ये एउटा उत्तर कोरिया र अर्को रुस हो । दुवै देशले पेलोसीको भ्रमणलाई गलत र उनको भ्रमणलाई उत्तेजक कदम भनेका छन् । समाचार एजेन्सीका अनुसार, उत्तर कोरियाको विदेश मन्त्रालयले ताइवानको मामिलामा कुनै पनि विदेशी देशको हस्तक्षेपको कडा निन्दा गर्दछ र चीनलाई पूर्ण समर्थन गर्दछ।

उत्तर कोरियाले कुनै पनि बाहिरी शक्तिले कुनै देशको आन्तरिक मामिलामा खुलेर हस्तक्षेप गरेमा आफ्नो सार्वभौमसत्ता बचाउन बदला लिने अधिकार रहेको बताएको छ ।

यसैबीच रुसको विदेश मन्त्रालयले पेलोसीको भ्रमणलाई उत्तेजक कदम भएको बताएको छ । योसँगै अमेरिकाको यो कदमले चीनसँग टकराव बढाउने चेतावनी पनि दिएको छ । उत्तर कोरिया जस्तै रुसको विदेश मन्त्रालयले पनि चीनलाई आफ्नो सार्वभौमसत्ताको रक्षाका लागि सही कदम चाल्ने अधिकार रहेको बताएको छ ।

अहिलेसम्म अमेरिका खुलेर ताइवानको पक्षमा उभिएको देखिएको छ । मे महिनामा अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले पनि ताइवानमाथि चीनले आक्रमण गरे अमेरिकाले सैन्य सहयोग गर्ने बताएका थिए ।

अमेरिका बाहेक बेलायत पनि ताइवानको समर्थनमा आएको देखिन्छ । बेलायती अखबार गार्डियनले रिपोर्टमा बेलायती सांसदहरूले नोभेम्बरमा ताइवानको भ्रमण गर्न सक्ने दाबी गरेको छ । यद्यपि यस प्रतिवेदनमा बेलायतका लागि चिनियाँ राजदूत झेङ जेगुआङले भने कि बेलायतले ताइवानको संवेदनशीलतालाई कम मूल्याङ्कन नगर्ने र अमेरिकाको पाइला पछ्याउने छैन भन्ने हामी आशा गर्छौं।

यसबाहेक ताइवानले सन् १९४९ देखि नै आफूलाई स्वतन्त्र राष्ट्रको रूपमा हेर्दै आएको छ। तर हालसम्म विश्वका १४ देशले मात्रै यसलाई स्वतन्त्र राष्ट्रका रूपमा मान्यता दिएर कूटनीतिक सम्बन्ध बनाएका छन् ।

ताइवानको विदेश मन्त्रालयका अनुसार हालसम्म मार्शल टापुहरूसँगै नाउरु, पलाउ, टुभालु, इस्वाटिनी, होली सी, बेलीज, ग्वाटेमाला, हाइटी, होन्डुरस, पाराग्वे, सेन्ट किट्स र नेभिसको महासंघ, सेन्ट लुसिया र सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडाइन्ससँग कूटनीतिक सम्बन्ध छ ।