काठमाडौं । भारत–चीन तनाव कम हुने नाम लिइरहेको छैन । विश्वका धेरै देशसँग चीनको सीमा विवाद छ । सबैलाई भ्रममा पार्न जनवादी गणतन्त्र चीनले पनि ठूलो सेना बनाएको छ । रिपोर्टका अनुसार चीनले आफ्ना सैनिकहरूको जीनसँग छेडछाड गरिरहेको छ ताकि तिनीहरू पूर्ण रूपमा क्रूर बन्न सकुन्। यी सुपर सिपाहीहरू हुनेछन्, जसले दया बिना युद्धमा विनाश सिर्जना गर्नेछन्।

यस्ता सैनिक जिन सम्पादन गरी डिएनए टेक्नोलोजी मार्फत परिवर्तन गरिन्छ ताकि केहि चीजहरू थप्न वा हटाउन सकिन्छ। आवश्यकता अनुसार उपयोगी हुने धेरै जीवमा यो प्रयोग गरी नयाँ नस्ल तयार गर्ने प्रयास भइरहेको छ । रोग नलाग्ने र थप पोषण प्राप्त गर्न सकिने खालका बोटबिरुवा–तरकारी पनि बनाइँदैछ ।

विगत दुई दशकदेखि धेरै देशले एकअर्कालाई आफ्ना सैनिकबाट पनि जीन सम्पादन गरिरहेको आरोप लगाएका छन् । दुई वर्षअघि अमेरिकी गुप्तचर विभागले चीनले यसो गर्न थालिसकेको बताएको थियो। बेलायतले पनि त्यही कुरा दोहोर्‍यायो कि महाशक्ति बन्ने चाहनाले चीनले सैनिकको जीवविज्ञान परिवर्तन गरिरहेको छ । रुसको बारेमा भनिएको छ कि उसले एकदमै गोप्य तरिकाले काम गरिरहेको छ जसले गर्दा अचानक विश्वलाई तर्साउन सक्छ ।

तत्कालीन इन्टेलिजेन्स प्रमुख जोन र्याट्क्लिफले चीनले कस्तो प्रविधि अपनाइरहेको छ भन्ने बताए । विभागका अनुसार त्यहाँ प्रयोग भइरहेको प्रविधिलाई क्लस्टरेड रेगुलरली इन्टरस्पेस्ड सर्ट पालिन्ड्रोमिक रिपीट्स भनिन्छ। यसमा डिएनएको केहि भाग सम्पादन गरिन्छ र प्राकृतिक डिएनएलाई आफ्नो स्थानमा काम गर्न अनुमति दिइन्छ। जीनोम सम्पादनका धेरै प्रविधिहरू मध्ये यसलाई सबैभन्दा कम खर्चिलो र लाभदायक मानिन्छ।

सबैभन्दा खतरनाक कुरा यो हो कि आफ्नै सैनिकको शरीर परिवर्तन गर्दा चीनले तिनीहरूलाई अन्धकारमा राख्छ। सिपाहीहरूलाई थाहा छैन कि तिनीहरू कहिले सामान्य मानिसबाट भावनाहीन रोबोटमा परिणत हुन्छन्। साइन्स जर्नल नेचर बायोटेक्नोलोजीमा यसबारे एउटा रिपोर्ट आएको छ, जसमा भनिएको छ कि युद्धको मैदानमा पुगेर नरसंहार गर्ने यस्ता सिपाहीहरू त हुन् तर सामान्य जीवनमा पनि उत्तिकै निर्दयी बन्छन् ।

अहिलेसम्म तरकारी, फलफूल वा जनावरको स्वस्थ नस्ल बनाउन प्रयोग गरिन्थ्यो तर अहिले मानव जीन सम्पादन पनि यसरी भइरहेको छ । कम्तिमा कथित रूपमा चीनले पहिले नै यो गरिसकेको छ। यो बच्चाहरु मा सम्पादनसंग शुरू भयो। नोभेम्बर २०१८ मा, एक चिनियाँ वैज्ञानिकले स्वीकार गरे कि उनी विश्वको पहिलो डिजाइनर बेबी बनाउन सफल भएका थिए। चीनको सार्डन युनिभर्सिटी अफ साइन्स एन्ड टेक्नोलोजीमा गरिएको यो प्रयोगमा दुई जुम्ल्याहा बालिकाको डीएनए सम्पादन गरिएको थियो ।

भोक नलाग्ने, निन्द्रा लाग्दैन भन्ने खबर आएपछि निकै कोलाहल मच्चियो र अनुसन्धानमा संलग्नलाई कारबाही गरियो । तर पनि जीन सम्पादनको कुरा बेलाबेला उठ्दै गयो । हामीले चीनलाई जान दिए पनि अरु धेरै ठूला देशहरुले सैनिकको आनुवंशिक परिमार्जनको आरोप लगाएका छन् जसले गर्दा त्यस्ता सिपाही बनाइन्छ जो पूर्णतया निर्दयी हुन्छन् र चोट लागेर पनि लडिरहेका हुन्छन् । निद्रा र भोक अन्त्य गर्नु पनि एउटा प्रमुख उद्देश्य हो, ताकि राशन सकिएमा वा युद्ध चल्दा सिपाहीहरूले हार नमानुन्।

बेलायतले अमेरिकालाई उद्धृत गर्दै अप्रिल २०२१ को मध्यमा बेलायती सरकारले यसबारे अनुसन्धानका लागि ८० करोड पाउण्ड सहयोग गरेको थियो । उन्नत अनुसन्धान र आविष्कार एजेन्सीलाई दिइएको यो कोषको उद्देश्य सैनिकहरूमा जीनोम प्रविधि प्रयोग गर्नु हो। अमेरिकी अनुसन्धान एजेन्सी डिएआरपीए को निगरानीमा यो निर्णय गरिएको हो। डिएआरपीए अर्थात् डिफेन्स एडभान्स्ड रिसर्च प्रोजेक्ट्स एजेन्सीले रिपेयर नामक परियोजनामा ​​काम गरिरहेको छ, जसको उद्देश्य सैनिकहरूको दिमागलाई हेरफेर गरी उनीहरूलाई थप क्रूर र अर्थपूर्ण बनाउनु हो।

चीनलाई आरोप लगाउँदै सन् २०१९ मा नै अमेरिकाले सैनिकमा जीन सम्पादनको खुलेर कुरा गरेको थियो । यसका लागि कति रकम जुट्यो भन्ने अहिलेसम्म थाहा छैन तर धेरै ठूला विज्ञान पत्रकारले यसबारे चेतावनी दिइरहेका छन् । विज्ञान लेखक एनी ज्याकबसनले केही समय अघि एउटा पुस्तक लेखे – द पेन्टागनको माइण्ड। त्यसमा उनले त्यस्ता सम्पादित सैनिकले युद्धमा विनाश निम्त्याउने डर व्यक्त गरेका थिए ।

केही समययता मुलुकमा तनाव बढ्दै गएको छ । अब अर्को युद्ध जैविक हुने अर्थात् ठूला रोगका भाइरस वा ब्याक्टेरिया फैलाएर सेनालाई कमजोर बनाउने डर पनि छ । अमेरिकालगायत धेरै देशहरूले आफ्ना सैनिकहरूमा सबै रोगहरू विरुद्ध एन्टिबडीहरू छन् भन्ने सुनिश्चित गर्न पनि काम गरिरहेका छन्। यसले कथित रूपमा सैनिकहरूलाई यति बलियो राख्छ कि रासायनिक युद्धले पनि फरक पार्दैन। यो अमेरिकी रक्षा विभागको आधिकारिक वेबसाइटमा पनि उल्लेख छ।