काठमाडौँ। मुटु स्वास्थ्य राख्नको लागि राम्रो खानपानसँगै शारीरिक क्रियाकलाप पनि आवश्यक हुन्छ। त्यस्ता धेरै अनुसन्धानहरूले सुझाव दिन्छ कि व्यायाम र सक्रिय जीवनशैलीले हृदय रोग (CVD) को जोखिम कम गर्दछ। धेरै अध्ययनहरूमा यो पनि खुलासा भएको छ कि शारीरिक रूपमा सक्रिय व्यक्तिलाई हृदय रोगको जोखिम ३० देखि ४० प्रतिशतसम्म कम हुन्छ।

तर के तपाईलाई थाहा छ कि धेरै व्यायामले तपाईको मुटुलाई हानि पुर्‍याउँछ? एक नयाँ अनुसन्धानमा हाई इन्टेन्सिटी वर्कआउट गर्नु मुटुका लागि हानिकारक हुने दाबी गरिएको छ। तसर्थ, कुनै पनि प्रकारको जोखिमबाट बच्न, मानिसहरूले संयमतामा मात्र व्यायाम गर्नुपर्छ।

यस अनुसन्धानमा शोधकर्ताहरूले कसरतको समय र हृदय रोगसँगको तीव्रताबीचको सम्बन्ध पत्ता लगाउने प्रयास गरेका थिए। टोलीले यसका लागि उमेर पुगेका पुरुष खेलाडीलाई आफ्नो अनुसन्धानमा समावेश गरेका थिए। यस बीचमा, टोलीले पत्ता लगायो कि व्यायामको तीव्रता कोरोनरी एथेरोस्क्लेरोसिस रोगको (धमनीको पर्खालको माथि र भित्र जम्मा हुने फ्याट र खराब कोलेस्ट्रोल) प्रगतिसँग सम्बन्धित थियो।

निष्कर्षमा उच्च-तीव्रताको हाई इन्टेनसिटी वर्कआउट महत्वपूर्ण रुपमा हाई एथेरोस्क्लेरोसिस र क्याल्सिफाइड प्लेक रोगको विकाससँग सम्बन्धित छन्। यसले थाहा पाइन्छ कि हाई इन्टेनसिटी वर्कआउटले एथलीटहरूमा पनि कोरोनरी एथेरोस्क्लेरोसिसको जोखिम बढाउन सक्छ।

मुटुरोग विशेषज्ञ भन्छन्, “जति धेरै शारीरिक क्रियाकलाप गर्नुहुन्छ, त्यति नै मुटु र अन्य धेरै रोगको जोखिम कम हुन्छ भन्ने विश्वभर लामो समयदेखि विश्वास हुँदै आएको छ। तर नयाँ – नयाँ अनुसन्धानले थाहा पाइन्छ कि मध्यम शारीरिक गतिविधिले पनि  सीवीडीको जोखिम कम गर्न मद्दत गर्दछ।

तिनीहरू थप भन्छन् कि उच्च-तीव्रता व्यायामले ३५ र ४५ वर्षको बीचका मध्यम उमेरका पुरुषहरूमा र वृद्ध खेलाडीहरूमा कोरोनरी एथेरोस्क्लेरोसिसको प्रगति गर्न सक्छ। केहि व्यायाम वा कसरतहरूले हृदयमा अत्यधिक बोझ राख्ने भनेर चिनिन्छ, जसले शरीरले उच्च क्याटेकोलामाइन स्तरहरू उत्पादन गर्दछ जसले व्यक्तिको मुटुको गति र रक्तचाप बढाउन सक्छ। छिटो मुटुको गतिले एथेरोस्क्लेरोसिसको जोखिमलाई बढाउन सक्छ।

अर्कोतर्फ, क्याटेकोलामाइन एक प्रकारको न्यूरोहर्मोन हो जसको वृद्धिले उच्च रक्तचाप निम्त्याउन सक्छ, जसले टाउको दुख्ने, पसिना आउने, मुटुको धड्कन छिटो हुने, छाती दुख्ने र चिन्ता जस्ता धेरै समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ जुन मुटुको लागि राम्रो होइन।

अर्कोतर्फ, कोरोनरी एथेरोस्क्लेरोसिस भनेको मुटुमा रहेको धमनीको भित्री पर्खालहरूमा एक प्रकारको प्लेक अर्थात् बोसो र कोलेस्ट्रोलको तह बन्न थाल्छ। यी धमनीहरू सम्पूर्ण शरीरमा अक्सिजनयुक्त रगत पुर्‍याउन जिम्मेवार हुन्छन् र यो प्लाक बन्ने कारणले रक्त आपूर्तिको बाटो साँघुरो हुन्छ र शरीरमा रगत प्रवाह प्रभावित हुन्छ।

धमनीमा अवरोध र उचित रक्त प्रवाहको कमीको कारण व्यक्ति विभिन्न प्रकारका हृदय रोगहरूबाट पीडित हुन सक्छ। जबकि व्यायाम तीव्रता पनि कोरोनरी एथेरोस्क्लेरोसिसको प्रगति संग जोडिएको छ।

विज्ञहरूका अनुसार स्वस्थ जीवन जिउनका लागि संयम र सन्तुलन कायम गर्न जरुरी छ। जब तपाईंले कम वा हलुका तीव्रताको कसरत र समयसँगै समान परिणामहरू प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ। जब शरीर यसको लागि तयार हुँदैन, धेरै बोझ मुटुमा मात्र होइन अन्य अंगहरूमा पनि खतरनाक हुन सक्छ।