काठमाडौं । ताइवानलाई लिएर चीन र अमेरिका आमनेसामने भएका छन् । अमेरिकी सभामुख न्यान्सी पेलोसीको ताइवान भ्रमणलाई लिएर चीन आक्रोशित छ ।

अमेरिकी सभामुख न्यान्सी पेलोसी मंगलबार साँझ ताइवान आइपुगेकी छन्। चीनले यो भ्रमणको विरुद्धमा बयानबाजी मात्र गरिरहेको छैन । चीनले ताइवानको डिफेन्स जोनमा २१ वटा विमान उडाएर चेतावनी पनि दिएको छ ।

२५ वर्षमा अमेरिकाका शीर्ष निर्वाचित नेताहरूको यो पहिलो ताइवान भ्रमण हो। ताइवानले मंगलबार चिनियाँ विमान मात्र आफ्नो रक्षा क्षेत्रमा प्रवेश नगरेको बरु उनीहरुमाथि साइबर आक्रमण पनि भएको जनाएको छ। चीनले यस भ्रमणलाई लिएर ‘गम्भीर परिणाम’ भोग्ने चेतावनी दिएको छ ।

चीन , ताइवान र अमेरिकाबीच सुरु भएको यो झगडाले युक्रेन र रुसको सम्झना दिलाउँछ । यदि चीन र ताइवानबीच युद्ध भयो भने, विश्वभरका प्राविधिक बजारहरू स्थिर हुन सक्छन्। यसको कारण ताइवान हो।

ताइवान क्षेत्रफल र जनसङ्ख्यामा निकै सानो हुन सक्छ, तर प्रविधि र सेमिकन्डक्टर जगतमा यसको भूमिका ठूलो छ। विश्वका उन्नत सेमिकन्डक्टरहरूको ९०% ताइवानमा उत्पादन गरिन्छ। गत वर्ष, ताइवानले सेमीकन्डक्टर श्रेणीमा मात्र ११८ बिलियन डलर निर्यात गरेको थियो।

टीएसएमसी अर्थात ताइवान सेमिकन्डक्टर निर्माण कम्पनीको ताइवानमा छ। एप्पल, एएमडी, एनभिडिया, एआरएम जस्ता ठूला ब्रान्डहरू यसका ग्राहक हुन्। कम्पनीले यी सबैका लागि उन्नत चिप्स तयार गर्ने काम गर्छ।

तपाईको स्मार्टफोन, कार, ल्यापटप र अन्य विद्युतीय चीजहरू यी चिप्सबाट मात्र काम गर्छन्। यी चिपहरू बिना, तपाईंले कोरोना भाइरस महामारीका दिनहरूलाई फर्केर हेर्नु पर्ने हुन सक्छ।

नयाँ कारदेखि नयाँ स्मार्टफोन वा नयाँ ल्यापटपसम्म हामीले लामो समय कुर्नु पर्ने हुन्छ । सीएनएनलाई दिएको अन्तर्वार्तामा टीएसएमसीका अध्यक्ष मार्क लिउले ताइवानमाथिको आक्रमणले चीन वा ताइवानको अर्थतन्त्रलाई मात्र नभई सबै पश्चिमी देशहरूलाई पनि असर गर्ने बताएका थिए।

उनले भनेका थिए, ‘युद्धमा कसैको जित हुँदैन । सबैले हार्छन् ।’ मार्कले भनेका थिए, ‘यदि आक्रमण भयो भने टीएसएमसीको कारखाना ध्वस्त हुनेछ। किनभने यो एक परिष्कृत उत्पादन सुविधा हो। यसले संसारसँग रियल टाइम कनेक्टिभिटिमा काम गर्दछ।

रुस–युक्रेन युद्धले विश्वभरका व्यापारिक मार्गमा प्रभाव पारेको छ । युरोपमा ग्यासको मूल्य र खाद्यान्नको मूल्य प्रभावित भएको छ। ताइवानी अधिकारीहरूले आफ्नो देशमा चीनको आक्रमणको विश्वव्यापी प्रभाव पर्ने बताएका छन्।

यसले अटोमेकरहरू र व्यक्तिगत इलेक्ट्रोनिक्सदेखि गृह मनोरञ्जनमा प्रभाव पार्नेछ। ताइवानका प्रमुख व्यापार वार्ताकार जोन डेंगले यस वर्षको सुरुमा रोयटर्सलाई भने: “यसले विश्वव्यापी आपूर्तिमा कमी ल्याउनेछ।”