काठमाडौं। डिमेन्सिया एक न्यूरोलोजिकल डिसअर्डर हो जसमा संज्ञानात्मक क्षमताहरू समयसँगै घट्दै जान्छ। सामान्यतया ६० वर्षको उमेरमा हुने यो रोगमा सोच्ने, सम्झने र तर्क गर्ने क्षमता निकै कमजोर हुन्छ । यस्ता समस्याका कारण जीवनस्तर पनि निकै कमजोर हुन्छ ।

स्वास्थ्य विज्ञहरू भन्छन्, डिमेन्सियाबाट पीडित केही व्यक्तिहरूले आफ्नो भावनालाई नियन्त्रण गर्न नसक्ने र उनीहरूको व्यक्तित्वमा अप्रत्याशित परिवर्तनहरू पनि देखिन्छन्। केही अनुसन्धानमा अहिले ५० वर्षसम्मका मानिसमा पनि यो रोग लागेको पत्ता लागेको छ ।

डिमेन्सिया एक न्यूरोलोजिकल डिसअर्डर भएकाले यसको लक्षण मस्तिष्कसँग सम्बन्धित हुन्छ तर के तपाईलाई थाहा छ यो रोग आँखामा हुने केही समस्याका आधारमा पनि पहिचान गर्न सकिन्छ ? आउनुहोस् यस्ता लक्षणहरू बारे जान्नुहोस्।

लन्डनको लेजर आँखा क्लिनिकका प्रमुख नेत्र रोग विशेषज्ञ डा. जोर्न स्लोट जोर्गेनसेन भन्छन्ः डिमेन्सियामा, स्मरणशक्ति समस्या हुनुअघि आँखामा लक्षणहरू देखा पर्छन्। अन्वेषकहरूको टोलीले पत्ता लगाए कि यी दृष्टि समस्याहरू डिमेन्सियाको प्रारम्भिक लक्षणहरू मध्ये एक हुन सक्छ।

UCSF Weill Institute for Neurosciences को एक अध्ययनले पत्ता लगायो कि रेटिना स्क्यानले रक्त वाहिकाहरूमा महत्त्वपूर्ण परिवर्तनहरू पत्ता लगाउन सक्छ जसले अल्जाइमर रोग र डिमेन्सियाको बारेमा धेरै व्याख्या गर्दछ।

डिमेन्सियाका लक्षणहरू बारे जान्नुहोस्:

अन्वेषकहरूका अनुसार डिमेन्सियाको अवस्थाले हाम्रो सोच्ने र समस्याहरू समाधान गर्ने क्षमतालाई धेरै तरिकामा असर गर्न सक्छ। पहिलो लक्षणहरू स्मरणशक्तिमा कमी, निर्णय लिने समस्या र भ्रम हो। यस बाहेक कतिपयलाई बोल्न, बुझ्न र विचार व्यक्त गर्न वा पढ्न र लेख्न पनि गाह्रो हुन सक्छ। कहिले काहि पैसा, गरगहना, साँचो वा कागजपत्रहरु राखेको ठाउँ प्रायजसो बिर्सिने र घन्टौं खोजी गर्नुपर्ने।

मस्तिष्कसँग सम्बन्धित यी समस्याका साथसाथै आँखामा डिमेन्सियाका केही लक्षणहरू पनि देखिन्छन्, जसलाई पनि गम्भीर रूपमा लिनुपर्छ ।

पढ्न र लेख्न कठिनाईः– डिमेन्सिया भएका व्यक्तिहरूको लागि सबैभन्दा प्रारम्भिक लक्षणहरू मध्ये एक दृष्टि परिवर्तन हो। जसले दूरीको न्याय गर्न र रंगहरू पहिचान गर्न गाह्रो बनाउन सक्छ। त्यस्ता समस्याका कारण केही न केही पढ्दा लेख्दा पनि धेरै किसिमका समस्याहरू आइरहन्छन् । दृष्टिमा कथित परिवर्तनको समस्यामा गम्भीर ध्यान दिन आवश्यक हुन्छ।

भिजुअल मेमोरीको हानिः– डिमेन्सियाबाट पीडित व्यक्तिहरूको दृश्य मेमोरी, अर्थात्, देखेका चीजहरू सम्झन धेरै गाह्रो हुन्छ। बिरामीहरूलाई अनुहार, ठाउँ वा वस्तुहरू सम्झन गाह्रो हुन्छ। प्रारम्भिक अध्ययनहरूले सुझाव दिन्छ कि 40-50 वर्ष उमेरका मानिसहरूमा, धेरै कारणहरूले गर्दा रेटिना पातलो हुन थाल्छ, जसले संज्ञानात्मक समस्याहरू निम्त्याउँछ।

आफ्नै छोराछोरी, बुहारी नातिनातिनालाई नचिन्ने, हजुर, तपाईं भनेर सम्बोधन गर्ने। आफ्नै परिवारका सदस्यलाई पनि नचिनेर को मान्छे आयो, चोर हो किरु सामान चोरी गर्छ कि भनेर डराउने र आफ्नो सामान लुकाउने पनि डिमेन्सिया को लक्षण हो।