काठमाडौं । नेपालमा मतदानका लागि न्यूनतम उमेर १८ वर्ष तोकिएको छ। तर विश्वको एउटा देशले १६ वर्षका किशोरकिशोरीलाई पनि मतदानको अधिकार दिने विचार गरिरहेको छ । न्युजिल्यान्डले आफ्नो देशमा मतदान गर्ने उमेर १८ बाट १६ वर्षमा झार्ने भएको छ । प्रधानमन्त्री जसिन्डा अर्डेनले यसका लागि संसदमा विधेयक ल्याउने वाचा गरेकी छन् ।

आधुनिक इतिहासमा न्युजिल्याण्ड विश्वको पहिलो देश हो जसले सबैभन्दा पहिले महिलालाई मतदानको अधिकार दिएको थियो । १९ सेप्टेम्बर १८९३ मा, न्यूजील्याण्डका गभर्नर ग्लासगोले चुनावी सुधार सम्बन्धी नियममा हस्ताक्षर गरेका थिए । यस ऐतिहासिक कानूनको परिणाम स्वरूप न्यूजील्याण्ड विश्वको पहिलो स्वशासित देश बन्यो जहाँ महिलाहरूलाई संसदीय चुनावमा मतदान गर्ने अधिकार थियो।

न्युजिल्याण्डमा त्यहाँको सर्वोच्च अदालतले अहिलेको १८ वर्ष उमेरलाई भेदभावपूर्ण र युवाको मानवअधिकार हनन हुने ऐतिहासिक फैसला गरेपछि मतदानको उमेर १६ वर्ष पुर्याउने विषयमा छलफल सुरु भएको हो ।

प्रधानमन्त्री जसिन्डा आर्डेनले व्यक्तिगत रूपमा यो परिवर्तनलाई समर्थन गरिरहेकी छिन्, मतदानको उमेर घटाउने विधेयकलाई संसदमा पेश गर्न कुल सांसदहरूको कम्तिमा ७५ प्रतिशतको समर्थन आवश्यक हुनेछ। तर समस्या यो छ कि जसिन्डा सरकारसँग अहिले त्यस्तो विधेयक पारित गर्ने संख्या छैन।

अब न्यूजिल्याण्डले १६ वर्षका किशोरकिशोरीलाई मतदानको अधिकार दिने भएको छ । १६ वर्षको उमेरमा, किशोरकिशोरीहरू विद्यालयमा हुन्छन्। १६ वर्षको उमेर भनेको बच्चाहरू सामान्यतया १०, ११ र १२ कक्षामा हुन्छन्।

न्युजिल्याण्डको अदालतले आफ्नो निर्णयमा किशोरकिशोरीहरूले जलवायु संकट जस्ता मुद्दाहरूमा मतदान गर्न सक्षम हुनुपर्ने भनेको छ, किनभने भविष्यमा देशको नेतृत्वले उनीहरूगर्नेछन् र उनीहरूको भविष्यलाई असर गर्ने निर्णयहरू लिइनेछ, त्यसैले यी किशोर-किशोरीहरूले कसलाई भोट दिइरहेका छन्, कुन नीतिलाई भोट दिइरहेका छन् भन्ने कुरा उनीहरूलाई थाहा हुनुपर्छ।

विश्वका धेरैजसो देशमा मतदान गर्ने उमेर १८ वर्ष तोकिएको छ, तर कतिपय देशमा मतदान गर्ने उमेर १७ र १६ वर्ष छ । पूर्वी टिमोर, ग्रीस, इन्डोनेसिया, उत्तर कोरिया र सुडान विश्वका ती देश हुन् जहाँ मतदानको न्यूनतम उमेर १७ वर्ष तोकिएको छ । जबकि अर्जेन्टिना, अष्ट्रिया, ब्राजिल, क्युवा, इक्वेडर, माल्टा, निकारागुआ १६ वर्षमा युवाहरूले मतदान गर्ने अधिकार पाउने देश हुन्।