काठमाडौं। के तपाई आफ्नो मुख दैनिक रुपमा राम्ररी सफा गर्नुहुन्छ ? दाँत र गिजालाई स्वस्थ राख्न मात्र नभई सम्पूर्ण शरीरलाई स्वस्थ राख्न पनि यो बानी आवश्यक हुन्छ ।
चिकित्सकका अनुसार धेरै कम मानिसहरूलाई थाहा छ कि राम्रो मौखिक स्वास्थ्य तपाईंको समग्र स्वास्थ्यको लागि महत्त्वपूर्ण हुने बताउँछन्।

मुखको माध्यमबाट कुनै पनि ब्याक्टेरिया तपाईंको शरीरको अन्य भागमा जान सक्छ र यससँग सम्बन्धित रोगहरूको जोखिम बढाउन सक्छ। त्यसैले हरेक दिन कम्तिमा दुई पटक ब्रस गर्नुपर्छ।

अमेरिकन डेन्टल एसोसिएसन द्वारा आयोजित एक सांख्यिकीय सर्वेक्षण अनुसार, 31% भन्दा कम अमेरिकीहरूले दैनिक आफ्नो दाँत माझ्छन्। यो बानीले तपाइँको दाँत र गिजामा संक्रमण मात्र बढाउन सक्दैन, तर यसको अन्य धेरै साइड इफेक्टहरूहरु पनि निम्त्याउने गर्दछ। आउनुहोस् जानौं के के समस्या आउँछ त दैनिक दाँत ब्रस नगर्दा।

मुटुको स्वास्थ्यमा असर पर्न सक्छ– हार्वर्डका विज्ञहरूले एउटा अध्ययनमा गिजामा संक्रमण गर्ने र जिन्जिभाइटिस–पिरियोडोन्टाइटिस जस्ता रोगहरू निम्त्याउने ब्याक्टेरिया पनि शरीरको रक्तनलीमा प्रवेश गर्न सक्ने पत्ता लगाएका छन्। यी ब्याक्टेरियाले गर्दा रक्तनलीमा सूजन र क्षति हुने जोखिम पनि हुन्छ, जसले मुटुमा रगत आपूर्तिमा समस्या निम्त्याउन सक्छ।

यस्तो अवस्थामा यदि तपाईंले दैनिक रूपमा आफ्नो मुख राम्रोसँग सफा गर्नुभएन भने, यो खराब बानीले तपाईंको मुटुको समस्या पनि बढाउन सक्छ।

मस्तिष्क रोगको जोखिम– धेरै अनुसन्धानहरूले पत्ता लगाएका छन् कि खराब मौखिक स्वच्छताले मुखमा ब्याक्टेरियाको अत्यधिक वृद्धि र गिजा रोगको जोखिम निम्त्याउन सक्छ। यो अवस्थाले गिजा सुन्निने र मस्तिष्कमा बीटा–एमाइलोइड पट्टिकाहरूको जोखिम बढाउन सक्छ, जसले डिमेन्सिया निम्त्याउन सक्छ।

अमेरिकन जेरियाट्रिक्स सोसाइटीको जर्नलमा प्रकाशित मेटा–विश्लेषणका अनुसार गिजाको रोग र दाँतमा समस्या भएका मानिसहरू अन्य व्यक्तिहरूको तुलनामा संज्ञानात्मक गिरावट र डिमेन्सियाको उच्च जोखिममा हुन सक्छ।

निमोनियाको जोखिम – धेरै मानिसहरूले मौखिक स्वच्छताको कमीले तपाईंको बाँकी शरीरलाई कसरी असर गर्छ भन्ने कुरा नबुझ्ने स्वास्थ्य विशेषज्ञहरू बताउँछन्। अध्ययनका अनुसार यो अवस्थाले निमोनियाको विकासको जोखिम पनि बढाउन सक्छ।

मुखको सरसफाई नहुँदा त्यहाँ रहेको ब्याक्टेरिया फोक्सोमा पुगेर त्यहाँ पनि संक्रमण बढ्न सक्छ । केही अध्ययनहरूले कमजोर मौखिक स्वच्छता र निमोनियाका कारण वृद्धहरूमा मृत्युको उच्च जोखिम पनि फेला पारेको छ।

यसका साथै मुखको स्वास्थ्यमा गडबडीका कारण शरीरका अन्य धेरै अंगमा पनि समस्या हुनसक्ने भएकाले सबैले दिनमा कम्तीमा दुईपटक दाँत र मुख सफा गर्नुपर्ने चिकित्सकहरू बताउँछन् ।

अध्ययनले पत्ता लगाएको छ कि यस समस्याले अल्जाइमर रोगदेखि मधुमेह, गर्भावस्था र बच्चा जन्माउने जटिलताहरू, साथै श्वासप्रश्वास प्रणालीको समस्या र मुखको क्यान्सरसम्म सबैको जोखिम बढाउन सक्छ। त्यसैले सबै मानिसले मुखको स्वास्थ्यको ख्याल गर्न आवश्यक छ।

यस्तै राम्रो संग ब्रस नगर्दा गिजा सुन्निने र दाँत कमजोर भई दुख्ने, सासबाट नमीठो गन्धसमेत आउन थाल्छ । बायोफिल्मले दाँतलाई खियाँउदै लैजान्छ । उचित प्रविधि र तरिकाले दाँत माझ्दा यी समस्याबाट छुट्कारा मिल्छ । त्यसैले अहिले दन्तचिकित्सकहरू स्तरीय ढंगमा चार मिनेटसम्म दाँत माझ्न सल्लाह दिन थालेका छन् ।

चिकित्सकहरू दुई पटकभन्दा बढी दाँत सफा नगर्न र कडा ब्रस प्रयोग नगर्न पनि सल्लाह दिन्छन् । कडा ब्रस र धेरै पटक दाँत सफा गर्दा गिजामा असर पर्ने र दाँत नै कमजोर हुन सक्छ ।

कहिले पनि जोडजोडले दाँत सफा गर्नु हुँदैन । नरम ढंगमा दाँत सफा गर्नुपर्ने दन्त चिकित्सकहरु बताउँछन्। । यसरी सफा गर्दा गिजामा असर नपर्ने र दाँत पनि राम्ररी सफा हुन्छ ।