काठमाडौं। आज पनि हाम्रो समाजमा धेरै रोगहरुको बारेमा अन्धविश्वास व्याप्त रहेको पाइन्छ । यस्ता रोगको उपचारका लागि मानिसहरु चकित हुने गर्दछन् । कहिलेकाहीँ यो अन्धविश्वासले जीवनलाई खतरामा पार्न सक्छ। छारे रोग वा मिर्गी यस्तै एक रोग हो।

आज पनि यो रोगलाई लिएर मानिसहरुमा धेरै किसिमका भ्रमहरु व्याप्त छन् । मिर्गी रोग लाग्दा धेरैले झार फुकको सहारा लिने गर्छन्, जबकि सही समयमा उपचार गर्दा मिर्गी रोगबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ।

मिर्गी रोगका लक्षण देखिएपछि तुरुन्तै चिकित्सकसँग सम्पर्क गर्नुपर्छ।

मिर्गी रोग (एपिलेप्सी) एक केन्द्रीय स्नायु प्रणाली विकार हो। मस्तिष्कमा तंत्रिका कोशिकाको गतिविधि अवरुद्ध हुन्छ, जसले गर्दा दौरा वा छोटो अवधिको असामान्य व्यवहार, उत्तेजना, र कहिलेकाहीँ बेहोस हुन्छ।

मिर्गी रोग संक्रामक होइन र मानसिक रोग वा मानसिक कमजोरीको कारण होइन। कहिलेकाहीँ गम्भीर दौराहरूले मस्तिष्कलाई क्षति पुर्याउन सक्छ, तर धेरैजसो दौराहरूले मस्तिष्कमा हानिकारक प्रभाव पार्दैन। मिर्गी रोग (इपिलेप्सी) का धेरै सम्भावित कारणहरू छन्, रोगले गर्दा मस्तिष्कको क्षतिदेखि असामान्य मस्तिष्क विकाससम्म। आनुवंशिकीले पनि यसमा भूमिका खेल्न सक्छ।

मिरगी जो कोहीलाई पनि हुन सक्छ, तर यो साना बालबालिका र मध्यम उमेरका व्यक्तिहरूमा बढी हुन्छ। विश्व स्वास्थ्य संगठनले यो रोगको विश्वव्यापी भारको ०.५ प्रतिशत, वा ७० लाखको लागि मिर्गी रोग (इपिलेप्सी) रहेको बताएको छ। टाउकोमा चोट लाग्नु विश्वभर मिर्गी रोगको एक सामान्य कारण हो।

मिर्गी रोगका कारणहरू:

मिर्गी रोग भएका करिब आधा मानिसहरूमा कुनै खास कारण पत्ता लागेको छैन। विभिन्न कारकहरूद्वारा अन्य व्यक्तिहरूमा अवस्था पत्ता लगाउन सकिन्छ।

आनुवंशिक प्रभाव– केही प्रकारका मिर्गी रोग वंशानुगत हुन्छन्, जसलाई चोटपटक लागेको वा मस्तिष्कको प्रभावित भागद्वारा वर्गीकृत गरिन्छ। यी अवस्थामा यो आनुवंशिक प्रभाव हुन सक्छ।

टाउकोमा चोट– दुर्घटना वा अन्य कुनै घटनाको कारण टाउकोमा चोट लाग्दा मिर्गी रोग हुन सक्छ।

मस्तिष्क अवस्था – मस्तिष्क अवस्थाहरू जसले यसलाई क्षति पुर्‍याउँछ, जस्तै ब्रेन ट्युमर वा स्ट्रोक, मिर्गी हुन सक्छ। ३५ वर्षभन्दा माथिका वयस्कहरूमा स्ट्रोक एपिलेप्सीको प्रमुख कारण हो।

संक्रामक रोगहरू– मेनिन्जाइटिस, एड्स र भाइरल इन्सेफलाइटिस जस्ता संक्रामक रोगहरूले मिर्गी रोग निम्त्याउन सक्छ।

जन्मपूर्व चोटपटक –बच्चा जन्मनुअघि मस्तिष्कमा चोटपटक लाग्ने जोखिममा हुन्छन्, जुन मातृ संक्रमण, खराब पोषण वा अक्सिजनको कमी जस्ता धेरै कारणले हुन सक्छ। यो मस्तिष्क क्षतिले एपिलेप्सी वा सेरेब्रल पाल्सी निम्त्याउन सक्छ।

विकासात्मक विकारहरू – मिर्गी रोग कहिलेकाहीं विकासात्मक विकारहरूसँग सम्बन्धित हुन सक्छ, जस्तै अटिजम र न्यूरोफिब्रोमाटोसिस।

जानौं, मिर्गी रोगका मुख्य लक्षणहरूः

चक्कर आउनुः मिर्गी रोगबाट पीडित व्यक्तिहरूलाई बारम्बार चक्कर आउँने गर्दछ। उनीहरुलाई जुनसुकै बेला, कहीं पनि अचानक चक्कर आउँछ। तपाईको चिनेजानेका कसैलाई पनि यस्ता लक्षण देखिएमा तुरुन्त चिकित्सकलाई सम्पर्क गर्नुहोस् । मिर्गी रोग देखा परेमा भ्रममा नपरी चिकित्सकको सल्लाहमा औषधि सेवन गर्ने ।

शरिरमा झनझन हुनुः मिर्गी रोग वा छारे रोगका बिरामीको शरीरमा सधैं झनझन हुने गर्छ । यदि कुनै रोगीको शरीरमा झनझन भएमा ऊ मिर्गी रोगको बिरामी हुन सक्छ।

रिस उठ्नु– मिर्गी रोगहरू अचानक धेरै रिसाउँछन्। यो रिस धेरै कडा प्रकारको हुने गर्दछ। उसलाई कुनै पनि कुरामा अचानक रिस उठ्न सक्छ।

मुखबाट फिँज निस्कने– कसैलाई मिर्गी रोग लागेमा मुखबाट फिँज निस्कन थाल्छ। यदि तपाइँको चिनजानको कसैलाई चक्कर आउँदा मुखमा फिँज आउन थाल्छ भने, ऊ पनि मिर्गी रोगको शिकार हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा तुरुन्तै चिकित्सकलाई सम्पर्क गर्नुपर्छ ।

यी सबै लक्षणहरू बाहेक, मिर्गी रोगका अन्य लक्षणहरू पनि हुन सक्छन्। मिर्गी रोगका बिरामीले पनि जीवनशैलीमा धेरै परिवर्तन गर्नुपर्ने हुन्छ । मिर्गी रोगका बिरामीले धुम्रपान, मदिरा आदि सेवन गर्नु हुँदैन । यसले मिर्गी रोगको जोखिमलाई थप बढाउँछ। मिर्गी रोगका बिरामीले स्वस्थकर खानेकुरा खानुपर्छ । ताकि शरीर स्वस्थ र तन्दुरुस्त रहन सकोस् ।