काठमाडौं । अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले सोमबार वार्षिक मानवअधिकार प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेका छन् । अमेरिकी प्रतिवेदनले सन् २०२२ मा भारतमा गैरकानूनी र स्वेच्छाचारी हत्या, प्रेस स्वतन्त्रता र धार्मिक तथा जातीय अल्पसंख्यकलाई लक्षित गरी हिंसालगायत मानवअधिकार उल्लङ्घनका धेरै घटनाहरू भएको दाबी गरेको छ।

अमेरिकी विदेश मन्त्रालयले जारी गरेको प्रतिवेदनमा भारतमा मानवअधिकार उल्लङ्घन गरी जनतासँग न्यायिक हिरासतमा धेरै हत्या, प्रहरी र जेल अधिकारीको दुर्व्यवहारलगायत अमानवीय व्यवहारका धेरै घटना भएको दाबी गरिएको छ ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि भारतमा भएका मानवअधिका उल्लंघनका घटनामा स्वेच्छाचारी गिरफ्तारी, राजनीतिक नजरबन्द, गोपनीयताको अधिकारमा गैरकानूनी हस्तक्षेप, अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता र मिडियामा प्रतिबन्ध, पत्रकारहरूको अनुचित गिरफ्तारी र अभिव्यक्ति सीमित गर्न फौजदारी कानून लागू गर्ने धम्कीहरू समावेश छन् ।

भारत बाहेक रुस, चीन, इरान, उत्तर कोरिया र म्यानमार जस्ता देशको पनि मानवअधिकार उल्लङ्घनका लागि यस प्रतिवेदनमा चौतर्फी आलोचना गरिएको छ ।

अमेरिकी प्रतिवेदनमा भारतमा इन्टरनेट बन्द, शान्तिपूर्ण सभामा सरकारको हस्तक्षेप र स्वदेश तथा विदेशमा मानवअधिकार संगठनहरूको उत्पीडन भएको उल्लेख छ। अन्य मुद्दाहरूमा लैङ्गिक-आधारित हिंसा, घरेलु र घनिष्ठ साझेदार हिंसा, यौन हिंसा, कार्यस्थल हिंसा, बालविवाह र अल्पसंख्यक समूहका सदस्यहरूलाई लक्षित गर्ने हिंसा समावेश छ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि सरकारी अधिकारीहरूले मनमानी र गैरकानूनी रूपमा एक व्यक्तिको गोपनीयतामा निगरानी वा हस्तक्षेप गर्दछन्। प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि सामान्यतया नागरिकलाई अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता दिइएको छ, तर यो सरकारले सार्वजनिक र राष्ट्रिय हितका आधारमा सामग्रीमाथि निरन्तर प्रतिबन्ध लगाइरहेको छ ।

अमेरिकी विदेश मन्त्रालयको वेबसाइटमा उपलब्ध प्रतिवेदनले सरकारसँग तालिमप्राप्त प्रहरी अधिकारीको अभाव रहेको उल्लेख गरेको छ । सरकारी अधिकारीहरू जवाफदेहितामा लापरवाह भएकाले अपराधीहरू धेरै हदसम्म दण्डित हुँदैनन्। साथै, अमेरिकी प्रतिवेदनले भारतमा अत्यधिक बोझ र कम स्रोतसाधनको अदालत प्रणालीका कारण अपराधीहरू भाग्न थालेको बताएको छ।

यसबाहेक, आतंकवादीहरूले जम्मू-कश्मीर, उत्तर-पूर्वी राज्यहरू र माओवादी-आतंकवाद प्रभावित क्षेत्रहरूमा सशस्त्र बलका कर्मचारीहरू, पुलिस, सरकारी अधिकारीहरू र नागरिकहरूलाई निर्ममतापूर्वक मारेका छन् र यातना दिएका छन्। यसबाहेक आतंकवादीहरूले बाल सैनिकहरू पनि भर्ती गरेका छन्।