काठमाडौं । अमेरिकाले चीनमाथि धेरै किसिमका व्यापारिक प्रतिबन्ध लगाउने तयारी गरिरहेका बेला चिनियाँ कम्पनीले भने अमेरिकाकै सिमानामा गएर आफ्नो बेस बनाउन थालेका छन् । चिनियाँ कम्पनीहरूको यो नयाँ घर मेक्सिको बनेको छ, जसको सीमाको लामो दूरीमा अमेरिकासँग जोडिन्छ ।

हालैको एक रिपोर्ट अनुसार सन् २०१८ मा तत्कालीन अमेरिकी डोनाल्ड ट्रम्प प्रशासनले चीन विरुद्ध व्यापार युद्ध सुरु गरेपछि चीनले यसको जवाफमा यो रणनीति अपनाएको थियो । यस अन्तर्गत चिनियाँ कम्पनीहरूले मेक्सिकोमा आफ्नो प्लान्ट स्थापना गरे र त्यहाँबाट कपडा वा फर्निचर जस्ता उत्पादनहरू निर्यात गर्न पहल गरे। अहिले यो व्यवसायले ठोस रुप लिएको छ ।

वेबसाइट निक्केइ एसियाको एक विशेष रिपोर्ट अनुसार परम्परागत रूपमा चिनियाँ कम्पनीहरूले दक्षिणपूर्वी एशियाका देशहरूमा आफ्नो प्लान्टहरू स्थापना गर्दै आएका छन् । अब मेक्सिको उनीहरूको नयाँ गन्तव्य हो।

यहाँ उत्पादन गर्न श्रम लागत कम छ। साथै, ती कम्पनीहरूले आफूलाई मेक्सिकोमा दर्ता गराउँछन्, जसका कारण उनीहरूले अमेरिकामा मेक्सिकन उत्पादनहरूमा दिइने विशेष छुटको फाइदा पाउँछन्। यो छूट मेक्सिको-अमेरिका-क्यानाडा त्रिपक्षीय व्यापार सन्धि अन्तर्गत उपलब्ध छ।

यो विश्वास गरिन्छ कि अमेरिका नजिकैको उत्पादनले कम्पनीहरूलाई आपूर्ति श्रृंखला समस्याबाट पनि बचाउँछ। कन्सल्टिङ कम्पनी एटी किर्नीले हालैको एक रिपोर्टमा अमेरिकी कम्पनीहरू पनि आफ्नो देशको नजिक उत्पादन गर्न इच्छुक रहेको बताएको छ ।

गत मार्चमा आफ्नो सर्वेक्षणको क्रममा, केर्नीले पत्ता लगाएको थियो कि ९२ प्रतिशत अमेरिकी कम्पनीहरूले आफ्ना कारखानाहरूलाई अमेरिकाको नजिक ल्याउन सकारात्मक धारणा राखेका छन्। ७० प्रतिशत कम्पनीका कार्यकारीले या त अध्ययन गरिरहेको, योजना बनाएको वा गर्न थालेको बताए ।

केर्नीको चीन शाखाका अध्यक्ष हे सियाओकिङले वेबसाइट निक्केइ एशियालाई भने- ‘मेक्सिकोमा कारखाना सञ्चालनको लागत नियन्त्रणमा छ। साथै, महामारी वा अमेरिका-चीन व्यापार युद्धबाट आपूर्ति श्रृंखला अवरोधहरूको कम जोखिम छ।’

मेक्सिकोको होफुसान इन्डस्ट्रियल पार्कका उपाध्यक्ष वु गुआङ्युले भने- ‘कोविड महामारी फैलिएपछि चिनियाँ कम्पनीहरूले विदेशमा आफ्नो कारखाना स्थापना गर्ने गति बढाएका छन्।’

यो औद्योगिक पार्क मेक्सिकोको सान्तोस परिवार र चिनियाँ लगानीकर्ता होली ग्रुप र फुटोङ ग्रुपले संयुक्त रुपमा विकास गरेको हो । सन् २०१९ पछि २० भन्दा बढी चिनियाँ कम्पनी यहाँ आएर प्लान्ट स्थापना गरेका छन् । तीमध्ये करिब एक दर्जन २०२१ को दोस्रो आधामा आइपुगे।

औद्योगिक पार्कमा मुख्यतया फर्निचर र घरेलु उपकरणहरू उत्पादन गर्ने कारखानाहरू छन्। ती लगभग सबै अमेरिकी बजारमा निर्यात हुने वुले औंल्याए। अमेरिकामा अत्यधिक मागलाई ध्यानमा राख्दै चीनलगायत दक्षिणपूर्वी एसियाका अन्य मुलुकबाट धेरै कम्पनीले यहाँका कारखाना सारेको उनले बताए ।

यहाँ आएका चिनियाँ कम्पनीहरूको मुख्यालय चीनमै छ । त्यसैले यहाँबाट हुने आम्दानीको ठूलो हिस्सा चीनमा जान्छ ।