काठमाडौं । नेटोका महासचिव जेन्स स्टोल्टेनबर्गले युक्रेनमा आणविक हतियार प्रयोग गरेमा रुसले “भयानक परिणाम” भोग्ने चेतावनी दिएका छन्।

“आणविक हतियारको बारेमा बयानबाजी खतरनाक छ र यो घोर लापरवाही हो र कुनै पनि प्रकारको आणविक हतियारको प्रयोगले युक्रेन युद्धको मार्ग परिवर्तन गर्न सक्छ,” उनले आइतवार भने।

नेटो महासचिवले भने, “आणविक युद्ध कहिल्यै लड्नु वा जित्नु हुँदैन। यी सन्देशहरू स्पष्ट रूपमा नेटो र यसका सहयोगीहरूले रूसलाई सन्देश दिन चाहन्छन्।

स्टोल्टेनबर्गको यो भनाइ यस्तो बेला आएको हो जब रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले युक्रेनमा आफ्नो सेनामाथि दबाब बढाएपछि र धेरै क्षेत्रमा पराजयपछि आणविक हतियार प्रयोग गर्ने संकेत गरेका छन् ।

रुसका जनताले आफ्नो सेनाको आलोचना गरिरहेका छन्

गत शुक्रबार राष्ट्रपति पुटिनले युक्रेनको पूर्वी र दक्षिणी क्षेत्रका चार क्षेत्रलाई रुसको हिस्साको रूपमा घोषणा गरेपछि खतरा बढेकोमा पश्चिमी नेताहरू र सरकारहरू सहमत छन्।

युक्रेनले दावी गरेको छ कि उसको सेनाले पूर्वमा डोनेट्स्क प्रान्तको लिमान क्षेत्र पुनः कब्जा गरेको छ। लिमनलाई रेलवे हबको रूपमा चिनिन्छ।

लिमानमा भएको पराजयका लागि रुसी सैन्य नेतृत्वको आलोचना भएको छ । यसपछि पुटिनका नजिकका केहीले युक्रेनमाथि थप कडा हमलाको माग गर्न थालेका छन् । केही कट्टर राष्ट्रवादीहरूले पनि कम प्रभाव पार्ने आणविक हतियारको प्रयोगको वकालत गरिरहेका छन्।

रुसी नेता रमजान कादिरोभले शनिबार युद्धमा रुसको रणनीति परिवर्तन गर्नुपर्ने बताएका छन् । उनले भनेका छन् “रूसले सीमा क्षेत्रमा मार्शल कानून लागू गर्न र युक्रेनमा कम प्रभाव पार्ने आणविक हतियारहरू प्रयोग गर्न आवश्यक छ।”

सामरिक आणविक हतियार कम प्रभावकारी छन्। तिनीहरूले परम्परागत हतियारहरूको तुलनामा १० प्रतिशत मात्र प्रभाव दिन्छन् ।

स्टोल्टेनबर्गले रुसलाई नेटो देशको पूर्वाधारमा आक्रमण गर्ने चेतावनी पनि दिएका छन् । उनले नर्ड स्ट्रिमको पाइपलाइन चुहावट पनि कुनै न कुनै षड्यन्त्रमा भएको बताए ।

उनले लिमनमा रुसी सेनाले जसरी पछाडी हट्नुपर्‍यो त्यसले युक्रेनको साहस र बहादुरी देखाएको बताए । उनले अमेरिका र नेटोका अन्य देशले दिएको हतियारलाई पनि यसको कारण माने ।

उत्तर एट्लान्टिक सन्धि संगठन (नेटो) दोस्रो विश्व युद्ध पछि १९४९ मा गठन भएको थियो। यो अमेरिका, क्यानडा र अन्य पश्चिमी देशहरूले बनाएका थिए। यो सोभियत संघबाट सुरक्षाको लागि उनीहरूद्वारा निर्माण गरिएको थियो। त्यतिबेला संसार दुई ध्रुवीय थियो। एउटा महाशक्ति अमेरिका र अर्को सोभियत संघ थियो ।

सुरुमा नेटोमा १२ सदस्य राष्ट्र थिए। नेटोको गठनपछि उत्तर अमेरिका वा युरोपका यी देशहरूमध्ये कुनै एकमाथि आक्रमण भएमा संगठनमा संलग्न सबै देशले त्यसलाई आफूमाथिको आक्रमण मान्ने घोषणा गरेको थियो । नेटोमा प्रत्येक देशले एक अर्कालाई मद्दत गर्नेछन् ।

तर डिसेम्बर १९९१ मा सोभियत संघ पतन पछि, धेरै चीजहरू परिवर्तन भयो। नेटोको स्थापना हुनुको एउटा प्रमुख कारण सोभियत संघ विघटन भएको थियो। संसार एक ध्रुवीय बन्यो। अमेरिका मात्र महाशक्ति बाँकी थियो। सोभियत संघको विघटनपछि रुस बनेको थियो र रुस आर्थिक रूपमा टुक्रिएको थियो ।