काठमाडौँ। क्रोनिक अब्सट्रक्टिव पल्मोनरी डिजिजलाई सीओपीडीको नामबाट पनि चिनिन्छ। यो एक यस्तो रोग हो जसमा फोक्सोको वायुमार्ग खुम्चिन्छ र स्वासप्रस्वास गर्न कठिन हुन्छ। यससमयमा कार्बन डाइअक्साइड शरीर भित्रबाट बाहिर निस्कदैन।

लामो समय देखि खोकी लाग्नु, अत्यधिक खकार उत्पादन हुनु, सास फेर्न गाह्रो हुन्, थकान, अस्पष्ट तौल घट्नु सीओपीडीको सामान्य लक्षणहरू हुन्। सीओपीडीको लक्षण समयमै पत्ता लागेमा यो रोग निको हुन्छ। सीओपीडी समस्याबाट पीडित व्यक्तिमा मुटुसँग सम्बन्धित रोग, फोक्सोको क्यान्सरजस्ता रोगको जोखिम धेरै हुन्छ।

पुरुषको तुलनामा महिलालाई यो रोग लाग्ने सम्भावना बढी हुन्छ। महिलाको फोक्सो पुरुषको तुलनामा सानो हुन्छ र तिनीहरू चुरोट वा अन्य प्रकारको धुवाँप्रति बढी संवेदनशील हुन्छन्। एस्ट्रोजनले फोक्सोसँग सम्बन्धित रोगहरू बढाउनमा पनि ठूलो भूमिका खेल्छ। औषधि, अक्सिजन थेरापी आदिले यो रोगबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ।

यी लक्षणहरूलाई बेवास्ता नगर्नुहोस्

सीओपीडीको लक्षण सामान्यतया फोक्सोमा धेरै क्षति हुँदा मात्र देखिन्छ। यदि कसैले लगातार धुम्रपान गरिरहन्छ भने समयसँगै यो समस्या झनै बढ्न थाल्छ । सीओपीडीको समस्याबाट छुटकारा पाउनको लागि, तपाईंले समयमै यसको लक्षणहरू पहिचान गर्नु महत्त्वपूर्ण छ ताकि यो रोगको उपचार गर्न सकियोस्। सीओपीडीको लक्षण र कारण बारे जानौं

पुरानो खोकी – सीओपीडीको मुख्य लक्षणहरू मध्ये एक लामो समयसम्म खोकी वा कफ हो। सीओपीडीको समस्याका कारण मानिसलाई दिनभरि लगातार रुघाखोकीको समस्याको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ। सामान्यतया, यदि तपाइँ ४ देखि ८ हप्ता भन्दा बढीको लागि कफको समस्याको सामना गर्दै हुनुहुन्छ भने, यो सीओपीडीको प्रारम्भिक लक्षण हुन सक्छ।

पहेंलो वा हरियो खकार – सीओपीडीको अर्को मुख्य लक्षण खकारको अत्यधिक उत्पादन हो। यदि तपाईंको खकारको रंग पहेँलो वा हरियो देखिन्छ भने, यसले संक्रमणको संकेत गर्दछ।

सास फेर्न गाह्रो हुनु – सीओपीडीको तेस्रो मुख्य लक्षण सास फेर्न गाह्रो हुनु हो। लामो समयसम्म हिँडेपछि वा आरोहणपछि दिनभरि थकित महसुस भयो भने यसले तपाईको फोक्सो कमजोर हुँदै गएको सङ्केत गर्छ।

बिना कारण तौल घट्ने- सीओपीडीको चौथो मुख्य कारण बिना कारण तौल घट्नु हो। यदि तपाईको तौल पनि बिना कारण लगातार घट्दै गइरहेको छ भने तपाईले डाक्टरलाई सम्पर्क गर्नु जरुरी छ।

सीओपीडीका कारणहरू 

सीओपीडीको जोखिम धेरै मात्रामा चुरोट वा सुर्ति सेवन गर्ने मानिसहरूमा सबैभन्दा बढी पाइन्छ, जबकि यसको अर्को मुख्य कारण प्रदूषण, धुवाँ वा रसायनको सम्पर्कमा रहनु पनि हुन सक्छ।

यी व्यक्तिहरूलाई हुन्छ सीओपीडीको सबैभन्दा बढी जोखिम

सुर्तीजन्य पदार्थको सेवन– यदि तपाई लामो समयदेखि धुम्रपान गर्दै हुनुहुन्छ भने सीओपीडीको जोखिम धेरै हुन्छ। तपाईले जति धेरै चुरोट सेवन गर्नुहुन्छ, त्यति नै सीओपीडीको जोखिम बढ्छ। यस बाहेक चुरोट वा गांजा पिउने व्यक्तिलाई पनि यो समस्या हुन सक्छ।

दमका बिरामीहरू – दम वायुमार्गको दीर्घकालीन भडकाऊ विकार हो। दमका बिरामीहरू पनि सीओपीडीको उच्च जोखिममा छन्। यदि तपाइँलाई दम छ र तपाइँ पनि सँगै धुम्रपान गर्नुहुन्छ भने, सीओपीडीको जोखिम अझ बढ्न सक्छ।

धुलो र रसायनको सम्पर्कमा रहनु – धुलो र रसायनको सम्पर्कमा लामो समयसम्म रहने व्यक्तिलाई पनि सीओपीडी हुने उच्च जोखिम हुन्छ।

सीओपीडीको कारणले  हुने जटिलताहरू

श्वासप्रश्वासको संक्रमण – सीओपीडीको समस्याबाट ग्रसित व्यक्तिलाई रुघाखोकी, फ्लू र निमोनिया सजिलै हुन्छ। सीओपीडीसँगै श्वासप्रश्वासको संक्रमणका कारण फोक्सोको तन्तुमा क्षति हुन थाल्छ जसका कारण बिरामीको समस्या निकै बढ्न सक्छ।

मुटुसँग सम्बन्धित समस्या– सीओपीडीका बिरामीलाई मुटुसँग सम्बन्धित रोगको उच्च जोखिम हुने विश्वास गरिन्छ। तर, यसको ठोस प्रमाण भने फेला परेको छैन।

फोक्सोको क्यान्सर– सीओपीडी बिरामीहरूमा फोक्सोको क्यान्सर हुने सम्भावना धेरै हुन्छ।

फोक्सोको धमनीमा उच्च रक्तचाप – सीओपीडीको कारणले फोक्सोमा रगत पुर्‍याउने धमनीहरूमा उच्च रक्तचापको समस्या सामना गर्नुपर्ने हुन्छ।

डिप्रेसन– सीओपीडीबाट पीडित व्यक्तिहरूले कुनै पनि काम गर्दा सास फेर्न कठिनाइको सामना गर्नुपर्छ। यो गम्भीर समस्याको सामना गर्दा धेरै मानिसहरू डिप्रेसनमा जान्छन्।

सीओपीडी रोकथामका उपाय 

यस रोगलाई बढ्नबाट जोगाउन केही उपायहरू छन्। COPD को धेरै जसो केसहरू धेरै धुम्रपान गर्ने मानिसहरूमा देखिन्छन्। यस्तो अवस्थामा यो रोगबाट बच्ने उत्तम उपाय भनेको तुरुन्तै धुम्रपान त्याग्नु हो। COPD को अर्को मुख्य कारण धुलो र रसायनको अत्यधिक एक्सपोजर हो। यसका लागि, यो महत्त्वपूर्ण छ कि तपाईंले आफ्नो विशेष ख्याल राख्नुहोस् र त्यस्ता उपकरणहरू प्रयोग गर्नुहोस् ताकि तपाईंले आफ्नो श्वासप्रश्वास प्रणालीलाई सुरक्षित राख्न सक्नुहुन्छ।