काठमाडौं । कलेजो हाम्रो शरीरको सबैभन्दा ठूलो आन्तरिक ठोस अंग हो। कलेजोको कारणले गर्दा शरीरमा ५०० भन्दा बढी कार्यहरू पूरा हुन्छन्। कलेजोले शरीरका लागि आवश्यक केही प्रोटिन, कोलेस्ट्रोल, हर्मोनलगायत धेरै महत्त्वपूर्ण कुराहरू बनाउँछ। त्यसैले कलेजोलाई शरीरको कारखाना पनि भनिन्छ ।

कलेजो आफैंले खानामा जाने सबै प्रकारका विषहरू निकाल्छ र बाहिर फाल्छ। त्यसैले हाम्रो शरीरमा कलेजोको काम कति महत्वपूर्ण छ भन्ने कुरा बुझ्न सकिन्छ । कलेजोमा पसेको फोहोर सफा गर्ने काम कलेजोले नै गर्छ तर जब यो सीमा नाघ्यो तब समस्या हुन्छ । सामान्यतया भाइरस वा परजीवीहरूले कलेजोमा आक्रमण गर्ने गर्दछन् । जसका कारण कलेजोमा क्षति पुग्छ।

आनुवंशिक समस्या सहित कलेजो विफलताका धेरै कारणहरु छन्। यसबाहेक मदिराले कलेजोलाई सबैभन्दा बढी क्षति पु¥याउँछ । यसले सिरोसिस रोग निम्त्याउँछ। यदि कलेजो बिग्रन थाल्यो भने त्यसका केही चेतावनी स्वारुप शरिरमा केही भिन्न अनुभव गर्न सकिन्छ ।

हात र खुट्टामा सुन्निने– मेयो क्लिनिकका अनुसार कलेजो फेल भएका कारण हात र खुट्टा सुन्निन थाल्छ। कलेजोको कार्यक्षमता कमजोर हुन थाल्छ । त्यसैले आवश्यक हर्मोन पनि निस्किँदैन । यसको प्रभाव शरिर सुन्निएको रूपमा देखिन्छ।

छाला र आँखा पहेँलो हुनु– मेयो क्लिनिकका अनुसार कलेजोमा धेरै फोहोर भएमा वा भाइरस वा परजीवीको आक्रमणले क्षति हुन थाल्यो भने सामान्यतया छाला र आँखा पहेँलो देखिन थाल्छ । जन्डिस रोग हुन सक्छ वा हेपाटाइटिस बी वा सी भएर पहेँलो देखिने गर्दछ ।

पेट सुन्निने र दुख्ने– कलेजोमा क्षति हुनु भनेको खाना पचाउने इन्जाइमहरू कम उत्पादन भइरहनु हो । धेरै जसो इन्जाइमहरू कलेजो आफैंले बनाउँछन्। यसले आन्द्रामा सूजन हुन सक्छ। जसका कारण पेट दुख्नु सामान्य कुरा हो ।

दीर्घकालीन थकान– जब कलेजोमा क्षति हुन थाल्छ। शरीरलाई ऊर्जा राम्रोसँग प्राप्त हुँदैन। यसका कारण लगातार थकान र कमजोरी महसुस हुन्छ।यो थकान दीर्घकालीन थकानमा परिणत हुन्छ।

दिसाको रंग परिर्वतन हुनु – कलेजो क्षतिग्रस्त हुनुको अर्थ पाचनका लागि धेरै इन्जाइम र एसिडहरू उत्पादन हुँदैनन्। जब कलेजो कमजोर हुन्छ वा क्षतिग्रस्त हुन्छ, पित्त थैली द्वारा उत्पादित पित्त बिलिरुबिन पनि कम हुन्छ। बिलिरुबिनका कारण दिसाको रंग खैरो हुन्छ तर कलेजोमा क्षति पुगेपछि दिसाको रङ खैरो हुन थाल्छ ।

कलेजो बिग्रनुका कारणहरू:
कलेजो बिग्रनुका धेरै कारणहरू छन्। यो परिवारमा चल्ने आनुवंशिक रोग वा हेपाटाइटिस ए, बी र सी, सिरोसिस, कलेजोको क्यान्सर, पित्त नलीको क्यान्सर, कलेजोको एडेनोमा जस्ता रोगहरूको कारणले पनि हुन सक्छ। यसबाहेक मदिराको अत्यधिक सेवनले अल्कोहलयुक्त फ्याटी लिभर रोग निम्त्याउँछ। रक्सी, मोटोपना, मधुमेह, असुरक्षित शारीरिक सम्बन्ध, केही हानिकारक रसायन, ट्याटु आदिका कारण पनि कलेजोमा क्षति हुन सक्छ।