काठमाडौं। भर्खरै गरिएको एक वैज्ञानिक अध्ययनले मानव उपभोगको लागि मारिने रेन्वो ट्राउटजस्ता माछाहरू २ देखि २० मिनेटसम्म कडा पीडा सहन सक्ने खुलासा गरेको छ। यो चकित पार्ने निष्कर्ष ‘साइन्टिफिक रिपोर्ट्स’ पत्रिकामा छापिएको छ।

जसमा माछा मार्ने सामान्य तरिका हावाको प्रभावलाई विस्तृत रूपमा जाँच गरिएको थियो र यस विधिमार्फत माछालाई पानीबाट बाहिर निकालेर हावामा छाडिन्छ, जसका कारण बिस्तारै अक्सिजनको अभावमा उनीहरू मर्दै आएका छन्। यस प्रक्रियाको क्रममा रेन्वो ट्राउटले औसत १० मिनेटको लागि मध्यम देखि गम्भीर पीडा सहेको देखिएको हो।

पानीवाट बाहिर ६० सेकेन्ड हावामा बस्दा माछाको शरीरमा गम्भीर तनाव उत्पन्न हुने अध्ययनले देखाएको छ। यो प्रतिक्रिया यति छिटो छ कि यो अन्य तनावहरू भन्दा धेरै हानिकारक छ,  जस्तै माछाको भीड, तिनीहरूलाई ह्यान्डल गर्न वा अक्सिजनको हल्का कमीले गर्दा यस्तो हुन्छ। तर, हाइड्रो मिनरल असंतुलन अर्थात् शरीरमा पानी र खनिजहरूको असन्तुलन, हावावाट श्वास लिने काम भने एक मिनेट भित्र सुरु हुन्छ। जसका कारण माछाको पीडा झनै बढन जान्छ।

कतिपय ठाउँमा माछा मार्न बरफको चिसो पानीमा फ्याँकिन्छ तर यो विधि पनि निकै पीडादायी साबित हुँदैछ। तिनीहरूको चयापचय बरफको पानीमा सुस्त हुन्छ, यसले तिनीहरूलाई बाहिर जान अझ बढी समय लिनु पर्ने हुन्छ।  यस अवधिमा पनि उनीहरूले लामो समयसम्म पीडा सहन्छन्।

अध्ययनका अनुसार विद्युतीय स्टनिङ विधिलाई राम्ररी अपनाएमा माछाको दुखाइलाई धेरै हदसम्म कम गर्न सकिन्छ। शोधकर्ताहरूले भने कि एक डलर खर्चबाट नै १ देखि २० घण्टासम्म माछाको पीडा कम गर्न सकिन्छ, जुन एक धेरै प्रभावकारी र मानवीय समाधान हुन सक्ने सुझाव दिइएको छ।

अनुसन्धानका सह लेखक भ्लादिमिर अलोन्सोका अनुसार यो अध्ययन ‘वेलफेयर फुटप्रिन्ट फ्रेमवर्क’ नामक वैज्ञानिक विधिबाट गरिएको हो। जसले पशु कल्याण मापन गर्ने सही र पारदर्शी तरिका प्रदान गर्दछ।

यस अध्ययनले नीति निर्माताहरूलाई विश्वव्यापी रूपमा २.२ ट्रिलियन गैर खेती र १७१ बिलियन खेती गरिएका माछाहरूको मृत्युलाई कम पीडादायी बनाउन मद्दत गर्न सक्ने जनाइएको छ।
यस अनुसन्धानले माछाको मानवीय उपचारको लागि मात्र बोल्दैन, तर यो पनि देखाउँछ कि कसरी पशु कल्याण र वैज्ञानिक प्रविधिहरूले खाद्य क्रूरता कम गर्न एकसाथ काम गर्न सक्छन्।