काठमाडौं । भारत-पाकिस्तान विभाजनको असर लाखौं मानिसहरूले भोग्नुपरेको थियो, तर यसले पाकिस्तानको गुरुद्वारामा पनि क्षति पुर्‍यायो। करिब आठ दशकअघि पाकिस्तानको सियालकोटमा गुरुद्वारा निर्माणको काम सुरु भएको थियो तर सन् १९४७ मा भारत पाकिस्तानको विभाजनका कारण यस गुरुद्वाराको निर्माण कार्य कहिल्यै पूरा हुन सकेन । यो भनिन्छ कि पहिलो सिख गुरु नानक देव आफ्नो चौथो उदासी (भ्रमण) को समयमा यस गुरुद्वारामा बसेका थिए ।

टाइम्स अफ इन्डियाको रिपोर्ट अनुसार करिब ७५ वर्षको विस्थापनपछि गुरुद्वारा नानकसारको निर्माण कार्य पुनः सुरु भएको छ । पाकिस्तानको सियालकोट जिल्लाको डास्का तहसीलमा रहेको गुरुद्वाराको निर्माण कार्य सन् १९४४ मा सुरु भएको थियो तर सन् १९४७ मा विभाजनका कारण पूरा हुन सकेन । अब यो रिपोर्ट गरिएको छ कि पाकिस्तानको इभ्याक्युइ ट्रस्ट प्रोपर्टी बोर्डले यसको निर्माण कार्य पूरा गरिरहेको छ।

ईटीपीबीका अध्यक्ष हबिब उर रहमानले ऐतिहासिक गुरुद्वारा नानकसारको मर्मत र जीर्णोद्धारको काम सुरु गरेको बताएका छन् । यो गुरुद्वारा पाकिस्तानको पञ्जाब प्रान्तको डस्काको फतेह भिन्डर गाउँमा छ। हालै यस गुरुद्वाराको भ्रमण गरेका रहमानले यसको जीर्णोद्धारका सम्बन्धमा उचित दिशानिर्देश दिएका थिए, उनले भने कि गुरुद्वाराको जीर्णोद्धारको काम सिख मर्यादा अनुसार भइरहेको छ।

पाकिस्तानी इतिहासकार शाहिद शब्बीर भन्छन् कि उनी गुरु नानक देवको चौथो उदासीको समापनमा फतेह भिन्डर गाउँमा बसेका थिए। उनले भने, करिब १०० वर्षअघि यस ठाउँमा गुरुद्वारा निर्माण गरिएको थियो । तर, विभाजन हुनुभन्दा तीन वर्षअघि स्थानीय सिख फतेह सिंह भिन्डरले गुरुद्वाराको नयाँ भवनको शिलान्यास गरेका थिए। तर विभाजनपछि उनी भारत गए र गुरुद्वारा निर्माण अधुरो रह्यो ।

स्थानीय सिखले गुरुद्वाराका लागि जग्गा दान गरेको र अहिले पनि १० एकडभन्दा बढी जग्गा गुरुद्वारा नानकसरको नाममा रहेको स्रोतले जनाएको छ । भारतबाट धेरै सिखहरू पाकिस्तान गएर गुरुद्वारा नानकसार गए र त्यहाँको जीर्ण भवन देखे, त्यस्ता घटनाहरू धेरै छन्। पहिले यो भवन निकै सुन्दर थियो तर अहिले स्थानीय गाउँलेहरूले यो गुरुद्वारा परिसरलाई प्रसाद राख्न प्रयोग गरिरहेका छन् ।

यो मामिला हालै शिरोमणि गुरुद्वारा प्रबन्धक समितिको ध्यानमा ल्याइएको थियो। एसजीपीसीले पाकिस्तान सरकारसँग यो मुद्दा उठायो तर कुनै फाइदा भएन। सन् २००५ मा पाकिस्तानमा गएको भूकम्पमा यस गुरुद्वाराको भवनमा ठूलो क्षति पुगेको थियो । यस विषयमा ईटीपीबीका प्रवक्ता अमिर हाश्मीले अहिले गुरुद्वाराको जीर्णोद्धारको काम तीव्र गतिमा भइरहेको र छिट्टै सम्पन्न हुने अपेक्षा गरिएको बताए । अर्को स्रोत भन्छ कि पाकिस्तानको सियालकोट जिल्लामा अन्य धेरै गुरुद्वाराहरू छन्, जसलाई अझै पनि हेरचाह गरिएको छैन।