काठमाडौं । इरानमा एउटी महिलालाई आफ्नै छोरीले झुण्ड्याएर मृत्युदण्ड दिइन् । यो सजाय इरानको कानुन अनुसार दिइएको हो । मृत्युदण्ड पाएकी महिलाको नाम मरियम करीमी हो ।

१३ वर्षअघि मरियमले आफ्नो श्रीमानको हत्या गरेकी थिइन् । मरियमका बुबाले पनि हत्यामा सहयोग गरेका थिए। उनलाई पनि फाँसीको आदेश दिइएको थियो, तर उनको पहिले नै मृत्यु भयो।

डेली मिररका अनुसार आमालाई झुण्ड्याएर मृत्युदण्ड दिने छोरीलाई १३ वर्षसम्म आफ्ना आमाबुवा छन् कि छैनन् भन्ने थाहा थिएन । उनी ६ वर्षको उमेरदेखि हजुरआमासँग बस्दै आएकी थिइन् । हजुरबा हजुरआमाले उनलाई आफ्नो आमाबुवाको बारेमा कहिल्यै भनेनन्।

इरानमा हत्याको सजाय अत्यन्त कठोर छ। यसका लागि धेरै कानुनहरू छन्। धेरै मानवअधिकार संगठनहरूले ती कानुनहरूमाथि प्रतिबन्ध लगाउन माग गरे पनि सरकार यी कानुनहरू परिवर्तन गर्न तयार छैन।

‘इरान वायर’को रिपोर्ट अनुसार मरियमलाई बुर्का लगाएर फाँसीको फन्दामा लगिएको थियो । घाँटीमा फाँसी लगाइयो । उनका खुट्टा कुर्सीमा टाँसिए । मरियमकी छोरीलाई कुर्सीलाई लात हाल्न भनिएको थियो, ताकि आमा फाँसीमा झुन्डिएर मरुन् । छोरीले जेल र स्थानीय प्रशासनको दबाबमा आएर आफूलाई आदेश दिएअनुसार गरिन् ।

मरियमलाई मृत्युदण्ड दिलाउने घटना सन् २००९ को हो । बिहेपछि मरियमका श्रीमानले उनलाई दमन गर्थे । कुटपिट र भोकभोकै बस्नु दैनिकी भइसकेको थियो । मरियमका बुबा इब्राहिमले ज्वाइँलाई मनाउन सक्दो प्रयास गरे तर उनले आफ्नो क्रूरतालाई रोकेनन् । मरियमका श्रीमान् उनलाई सम्बन्धविच्छेद दिन पनि तयार थिएनन्।

अत्याचार सहिनसक्नु भइसकेको थियो। मरियम यस दमनबाट चिन्तित थिइन्। उनले श्रीमानको हत्या गर्ने योजना बनाइन् र बुबाको सहयोगमा त्यसलाई पूरा गरिन् । त्यतिबेला मरियमकी छोरी मात्र ६ वर्षकी थिइन्।

मरियम र उनका बुबा पक्राउ परेका थिए। शरिया अदालतले उनीहरूलाई मृत्युदण्डको सजाय सुनाएको थियो। मरियमकी ६ वर्षीया छोरी यस समयअवधिमा हजुरआमासँगै बसिन्। उसलाई सधैं भनिन्थ्यो कि उसको आमाबाबुको मृत्यु भयो।

२२ फेब्रुअरी २०२१ मा, मरियम र इब्राहिमलाई जेलमा सारिएको थियो जहाँ उनीहरूलाई फाँसी दिइने थियो। रिपोर्टका अनुसार झुन्ड्याउन किन यति लामो समय लाग्यो ? यो जानकारी दिइएको छैन।

इरानको इस्लामिक कानून अनुसार हत्यारालाई कस्तो सजाय दिने भन्ने निर्णय गर्ने अधिकार सरकार र प्रशासनको सट्टा मारिएका व्यक्तिका आफन्तलाई हुन्छ।

यसमा सबैभन्दा बर्बर तरिका किसास हो, यसलाई आँखाको बदला आँखा वा रगतको बदला रगत पनि भन्न सकिन्छ। यसबाहेक अरब देशमा ‘ब्लड मनी’ को कानुन पनि छ। ब्लडमनी अन्तर्गत मृतकका परिवार वा आफन्तले हत्याराबाट निश्चित रकम लिएर माफी दिने हो ।

त्यहाँ अर्को व्यवस्था पनि छ क्षमा अर्थात् माफी । यसमा मारिएका व्यक्तिको परिवारले निःशर्त माफी दिएर दोषीलाई रिहा गर्न सक्नेछन् । मरियमको मामलामा अधिकारीहरूले आफ्नी छोरीलाई के भनेका थिए र के भनेका थिएनन् भन्ने स्पष्ट छैन। यो प्रश्न यसकारण गम्भीर छ किनकी छोरीले आमालाई माफी दिनुको सट्टा झुण्ड्याइदिइन् । सजायको फैसला गर्ने उनी एक मात्र व्यक्ति थिइन् ।

इरान मानव अधिकारका निर्देशक महमूद अमिरी भन्छन्- इरानको कानून बर्बरता मात्र हो। जसका कारण समाजमा हिंसा बढ्दै गएको छ । एउटै परिवारमा धेरै हत्या भएका घटनाहरू छन्। सरकार र प्रशासनले सजाय दिनका लागि १८ वर्षको उमेरसम्म पर्खन्छन् यदि दोषी वा पीडित नाबालिग छ भने । जस्तो मरियमकी छोरीको मामलामा थियो ।

अमिरी थप भन्छन्– हाम्रा धार्मिक नेताहरूले यस्ता बर्बर कानुनहरूलाई सही र पवित्र भन्नु लाजमर्दो कुरा हो।

बेलायती वेबसाइट ‘द सन’का अनुसार मरियमलाई १३ मार्चमा फाँसी दिइएको थियो । अहिले विश्वले यो कुरा थाहा पाएको छ । सोही रिपोर्टका अनुसार मरियमकी छोरीले आमालाई माफी दिन अस्वीकार गरिन् ।

‘द सन’ का अनुसार इरानमा ९ वर्ष वा सोभन्दा माथिका केटीहरू र १५ वर्ष वा सोभन्दा माथिका किशोरहरूलाई जुनसुकै अपराधमा दोषी ठहर गर्न सकिन्छ।
इरान इन्टरनेशनल टिभीका अनुसार २०१९ मा कुल २२५ पुरुष र महिलालाई फाँसी दिइएको थियो। जसमध्ये ६८ जनालाई सोही कारागारमा दिइएको थियो ।