काठमाडौं । तीव्र गतिमा डुबिरहेको इन्डोनेसियाको राजधानी जकार्ता अब देशको राजधानी रहनेछैन । जाकार्ता, भीडभाड, प्रदूषण, भूकम्पको जोखिममा पर्ने र जाभा सागरमा द्रुत गतिमा डुबिरहेको हुनाले बोर्नियो टापुमा नयाँ राजधानी स्थापना गरिँदैछ।

नयाँ राजधानी बोर्नियोको पूर्वी कालिमान्तान प्रान्तमा २ लाख ५६ हजार हेक्टर जमिनमा निर्माण भइरहेको छ। इन्डोनेसियाका अधिकारीहरूले नयाँ राजधानी एक ‘दिगो वन सहर’ हुने बताउँछन् जहाँ वातावरणको संरक्षण विकासको पहिलो प्राथमिकता हुनेछ। सन् २०४५ सम्ममा नयाँ राजधानीलाई कार्बन न्यूट्रल बनाउने लक्ष्य राखिएको छ ।

जहाँ नयाँ राजधानी स्थापना भइरहेको छ, यो जंगली क्षेत्र हो जहाँ धेरै प्रजातिका जीवजन्तु र आदिवासीहरू बस्छन्। यस्तो ठाउँमा राजधानी बनाउने विषयमा विवाद उत्पन्न भएको छ । वातावरणविद्हरूले राजधानीले ठूलो मात्रामा वन फँडानी गर्ने, ओराङ्गुटानजस्ता लोपोन्मुख प्रजातिहरूको बासस्थानलाई खतरामा पार्ने र आदिवासीहरूको बासस्थान हटाउने चेतावनी दिएका छन्।

जकार्तामा करिब एक करोड मानिस बस्छन् । यसलाई विश्वको सबैभन्दा छिटो डुब्ने सहरको रूपमा वर्णन गरिएको छ र हालको अवस्थालाई हेर्दा सन् २०५० सम्ममा यो सहरको एक तिहाइ भाग डुब्ने अनुमान गरिएको छ । यसको मुख्य कारण जमिनको पानीको अत्यधिक उत्सर्जन भएको बताइएको छ । जलवायु परिवर्तनका कारण जाभा सागर झन् बढ्दै गएको छ, जसमा राजधानी समाहित भइरहेको छ ।

जकार्ताको हावा र भूमिगत पानी अत्यधिक प्रदूषित छ र बाढी नियमित रूपमा आउँछ। जकार्तामा यति धेरै मानिसहरू छन् कि यसको गल्लीहरूमा हिड्न गाह्रो छ। भिडभाडका कारण इन्डोनेसियाको अर्थतन्त्रलाई वार्षिक ४.५ बिलियन डलरको नोक्सान भइरहेको छ ।

जकार्ताका यी समस्या देखेर राष्ट्रपति जोको विडोडोले देशको नयाँ राजधानी बनाउने कल्पना गरेका थिए, जुन अहिले साकार हुँदैछ । उनले थोरै जनसंख्या भएको दिगो राजधानी निर्माण गर्न अनुमति दिएका छन्।

विडोडोले बोर्नियो टापुमा नुसान्तारा सहर स्थापना गर्न थालेका छन् । नुसन्तारा पुरानो इन्डोनेसियाली शब्द हो जसको अर्थ द्वीपसमूह हो। यो नयाँ राजधानीमा सरकारले सबै पुनर्निर्माण गर्नुपर्नेछ। सरकारी भवन, आवास पुनर्निर्माण गरिनेछ।

यो पहिले अनुमान गरिएको थियो कि १.५ मिलियन निजामती कर्मचारीहरू जकार्ताबाट नयाँ राजधानीमा सारिनेछन्, यद्यपि मन्त्रालयहरू र सरकारी निकायहरूले यो संख्यालाई अन्तिम रूप दिने काम गरिरहेका छन्।

नुसानतारा राष्ट्रिय राजधानी प्राधिकरणका प्रमुख बम्बाङ सुसान्टोनोले नयाँ राजधानीले ६५ प्रतिशत क्षेत्रफल पुन: वनजंगलसहित ‘फॉरेस्ट सिटी’ को अवधारणा कार्यान्वयन गर्ने बताए।

यो शहर इन्डोनेसियाको स्वतन्त्रता दिवसको अवसरमा अर्को वर्ष अगस्ट १७ मा उद्घाटन हुने अपेक्षा गरिएको छ। नयाँ राजधानीका अधिकारीहरूले सन् २०४५ मा इन्डोनेसियाले आफ्नो सयौं वार्षिकोत्सव मनाउने बताएका छन् । २०४५ सम्ममा राजधानी पूर्णरुपमा बन्ने भनिएको थियो तर त्यो सम्भव देखिँदैन ।