काठमाडौँ।  किशोरी अवस्थामा प्रवेश गरेपछि हरेक महिना महिनावारी हुने गर्दछ। महिनावारीको समयमा अधिकांश महिलाहरुलाई पेट दुख्ने, ढाड दुख्ने र असह्य पीडा हुने जस्ता समस्याहरु पनि भोग्नु पर्ने हुन्छ। महिनावारीका कारण महिलाको हड्डी पनि दुख्ने गर्दछ।

एक अनुसन्धानका अनुसार साधारण खानाले पनि महिनावारीको दुखाई कम गर्न सकिन्छ। उत्तरी अमेरिकाको एक मेनोपज सोसाइटीका अनुसार महिनावारीको समयमा महिलाहरूले क्यान्डी, चकलेट जस्ता खानेकुरा खानबाट बच्नु पर्छ।  बरु यस्तो समयमा उनीहरूले अण्डा, माछा र हरियो साग तथा अन्य तरकारीहरू खानुपर्छ जुन उनीहरूको शरीरको लागि उत्तम आहार हो।

यी सबै खानाहरू स्वस्थ बोसो र एन्टिअक्सिडेन्टहरूले भरिएका हुन्छन् जसले पेटमा सूजन कम गर्छ। महिनावारी सुरु हुनु अघि, पाठेघरको अस्तर भएका कोशिकाहरू भत्किन्छन् र ठूलो मात्रामा प्रोस्टाग्ल्यान्डिन निस्कन्छन्। यी रसायनहरूले पाठेघरको रक्तनलीलाई साँघुरो पार्न थाल्छ र मांसपेशीको तह पनि संकुचित हुन थाल्छ, जसले पेटमा अत्यधिक दुखाई निम्त्याउँछ।

नेशनल एकेडेमी अफ मेडिकल साइन्सेजका अनुसार महिलाहरू कफीबाट टाढा रहनुपर्छ। वास्तवमा, क्याफिनले रक्त वाहिकाहरूलाई साँघुरो बनाउँछ। जसका कारण महिनावारीमा धेरै पीडा हुन थाल्छ।

आधाभन्दा बढी महिलालाई महिनावारीको समयमा दुखाइ हुन्छ। यसमा विद्यालयका छात्राहरुको संख्या बढी छ। यही कारणले गर्दा उनी यस्तो अवस्थामा विद्यालय जान पनि सक्दैनन् । तैपनि धेरैले यो पीडा लुकाउँछन्। धेरै महिलाहरूले यो दुखाइ कम गर्न ओभर-द-काउन्टर पेनकिलरको सहारा लिन्छन्, जसले धेरै कम प्रभाव पार्छ।

न्याम्सले महिनावारीको आहारको अध्ययनमा यस्तो दुखाइलाई डिस्मेनोरिया भनिएको छ। अध्ययनमा महिनावारीको समयमा के खाने र के नखाने भन्ने बारेमा जान्न प्रयास गरिएको थियो। उनीहरुले अध्ययनमा ओमेगा ३ फ्याटी एसिड (जस्तै तैलीय माछा र अण्डा) शरीरका लागि राम्रो हुने पत्ता लगाएका छन्। तर ओमेगा ३ प्रशोधित खाना, खाने तेल र चिनीमा विरलै पाइन्छ।

न्याम्सका मेडिकल डाइरेक्टर डा स्टेफनी फउबियनले केटीहरू विद्यालय नआउनुको प्रमुख कारण महिनावारीको दुखाइ रहेको बताइन् । साथै, महिनावारीमा हुने दुखाईलाई काम गर्ने तत्वहरुको बारे पत्ता लगाउन महत्त्वपूर्ण रहेको पनि बताइन्।

एक लिट्रेचर रिभ्युमा पट्ट लाग्यो कि पशुजन्य उत्पादनहरू जस्तै मासु, क्याफिन र ओमेगा-६ फैटी एसिडले महिनावारीको समयमा सूजनलाई बढावा दिन्छ। जबकि ओमेगा-३ फ्याटी एसिड भएको खानाले यसलाई कम गर्न सक्छ।

सामान्यतया दुखाइ हल्का हुन्छ, तर केही महिलाहरूको लागि यो यति गम्भीर छ कि यसले तिनीहरूलाई महिनाको धेरै दिनसम्म बिरामी राख्छ। कतिपय महिलामा महिनावारीसँगै दुख्ने, पखाला लाग्ने, चिसो लाग्ने, बान्ता हुने, टाउको दुख्ने र चक्कर लाग्ने समस्या पनि हुन्छ । महिनावारीको समयमा कसै-कसैले सुन्निने, काममा एकाग्रताको कमी र थकान जस्ता लक्षणहरू पनि देखाउँछन्।

धेरै महिलामा महिनावारीको पीडा उमेरसँगै कम हुन थाल्छ।  साथै बच्चा जन्माएपछि पनि महिनावारीको पीडा कम हुने गरेको अनुसन्धानमा देखिएको छ। अमेरिकन कलेज अफ ओब्स्टेट्रिशियन्स एन्ड गायनोकोलोजिस्टहरूले क्र्याम्प कम गर्न व्यायाम, सुत्ने र आराम गर्ने सल्लाह दिन्छन्। हिड्ने र पौडी खेल्ने जस्ता एरोबिक व्यायाम शरीरको दुखाइबाट बच्नको लागि उत्तम मानिन्छ।