काठमाडाैं। उत्तर कोरियाको नयाँ नौसैनिक विध्वंसकको प्रक्षेपण समारोहमा ठूलो दुर्घटना भएको सरकारी मिडियाले बिहीबार रिपोर्ट गरेको छ। उत्तर कोरियाली नेता किम जोङ उनले उक्त दुर्घटनालाई ‘आपराधिक कार्य’ भनेका छन्।

बुधबार पूर्वी बन्दरगाह सहर चोङजिनमा पाँच हजार टनको नयाँ जहाज प्रक्षेपण गर्ने समारोहमा ‘एउटा गम्भीर दुर्घटना भएको’ आधिकारिक कोरियन सेन्ट्रल न्युज एजेन्सी (केसीएनए) ले जनाएको छ।

दक्षिण कोरियाको सेनाले उत्तर कोरियाले बिहीबार ‘धेरैवटा अज्ञात क्रुज मिसाइलहरू’ पनि प्रहार गरेको बताएको छ, जुन उत्तरको दक्षिण हाम्ग्योङ प्रान्तनजिकै जापान सागर पनि भनिने ‘पूर्वी सागरतिर प्रहार’ गरिएपछि पत्ता लागेको थियो।

किमले अवलोकन गरेको विध्वंसकको असफल प्रक्षेपणका लागि ‘अनुभवहीन कमान्ड र परिचालन लापरवाही’लाई दोष दिँदै केसीएनएले त्यहाँ एउटा दुर्घटना भएको र ‘युद्धपोतको तल्लो भागका केही भागहरू कुचिएको’ बताएको छ।

दुर्घटनाले ‘युद्धपोतको सन्तुलन नष्ट’ गर्न सफल भएको केसीएनएले उल्लेख गरेको छ। किमले यो ‘सहन नसकिने’ चेतावनी दिँदै यसलाई ‘पूर्ण लापरबाहीका कारण भएको आपराधिक कार्य’ घोषणा गरेका छन्।

उनले जिम्मेवार अधिकारीहरूको ‘गैरजिम्मेवार गल्तीहरू अर्को महिना बोलाइने पार्टी केन्द्रीय समितिको पूर्ण बैठकमा सम्बोधन गरिने’ बताएका छन्।

दक्षिण कोरियाको सेनाले अमेरिका र सियोलका गुप्तचर अधिकारीहरूले उत्तर कोरियाको जहाजको ‘साइड लन्च प्रयास’ असफल भएको अनुमान गरेको बताएका छन्।

‘यस मामिलामा प्रयोग गरिएको साइड-लन्च विधि अब दक्षिण कोरियाको सेनाले प्रयोग गर्दैन’, ज्वाइन्ट चिफ्स अफ स्टाफका प्रवक्ता ली सुङ-जुनले पत्रकारहरूलाई भने।

लीका अनुसार हाल जहाज पानीमा ढलिरहेको छ। यसको आकार र मापनका आधारमा यो पाँच हजार टन विध्वंसक वर्गको युद्धपोत चो ह्योनसँग मिल्दोजुल्दो छ भन्ने विश्वास गरिन्छ। चो ह्योन उत्तर कोरियाले गत महिना सार्वजनिक गरेको थियो।

गत महिना प्योङयाङको सरकारी मिडियाले किम आफ्नी छोरी जु एईसँग चो ह्योनको उद्घाटन समारोहमा सहभागी भएको तस्बिर सार्वजनिक गरेको थियो। जु एईलाई धेरै विज्ञले किमको सम्भावित उत्तराधिकारी मानेका थिए।

उत्तर कोरियाले उक्त जहाज ‘सबैभन्दा शक्तिशाली हतियार’ ले सुसज्जित रहेको र यो ‘अर्को वर्षको सुरुमा सञ्चालनमा आउने’ दाबी गरेको छ।

केही विश्लेषकले जहाज आणविक हतियार बोक्न सक्षम छोटो दूरीको सामरिक मिसाइलहरूले सुसज्जित हुनसक्ने बताएका छन्। यद्यपि उत्तर कोरियाले आफ्नो आणविक शस्त्रागारलाई सानो बनाउने क्षमता छ भनेर प्रमाणित गरेको छैन।

रुसी सम्बन्ध

दक्षिण कोरियाली सेनाले सम्भवतः प्योङयाङले मस्कोलाई युक्रेनसँग लड्न मद्दत गर्न हजारौँ सेना तैनाथ गरेको बदलामा चो ह्योन रुसी सहयोगमा विकसित भएको हुनसक्ने बताएको छ।

उत्तर कोरिया अध्ययनका लागि विश्व संस्थान चलाउने शोधकर्तामा परिणत अहन चान–इलले बुधबारको दुर्घटनामा संलग्न युद्धपोत पनि रुसी सहयोगमा निर्माण गरिएको हुनसक्ने बताए।

प्रक्षेपण समारोह सम्पन्न भएको उत्तर कोरियाली सहर चोङजिन रुसको भ्लाडिभोस्टोक बन्दरगाह नजिक रहेको उनले बताए।

‘यो पनि सम्भव छ कि जहाजका लागि अनुमानित समयरेखा जब असेम्बली पूरा हुनेछ र जहाज प्रक्षेपणसहित रुसी पक्षसँग साझा गरिएको थियो’, उनले भने, ‘यस्तो देखिन्छ कि डक हतारमा निर्माण गरिएको थियो र जहाज निर्माण प्रक्रियामा धेरै समस्या उत्पन्न भएको हुनसक्छ। आजको घोषणासँगै प्योङयाङले आफ्ना मानिसहरूलाई मात्र नभएर रुसी पक्षलाई पनि संकेत गरिरहेको देखिन्छ।’

नौसेनाको सुदृढीकरण

उत्तर कोरियाले पहिलो पटक अप्रिलमा युक्रेन युद्धमा मस्कोलाई समर्थन गर्न रुसमा सेना तैनाथ गरेको पुष्टि गरेको थियो।

मस्को र प्योङयाङले हालै दुई देशलाई जोड्ने पहिलो सडक पुल निर्माण सुरु गरेको घोषणा गरेका छन्।

उत्तर कोरियाले गत वर्ष पनि संयुक्त राष्ट्रसंघको प्रतिबन्धको उल्लंघन गर्दै ब्यालेस्टिक क्षेप्यास्त्र प्रक्षेपण गरेको थियो।

मार्चमा किमले आणविक शक्तिसम्पन्न पनडुब्बी निर्माण गर्ने परियोजनाको निरीक्षण गरे र नौसेनालाई ‘मौलिक रूपमा’ बढावा दिन प्योङयाङको रक्षात्मक रणनीतिको एक प्रमुख हिस्सा थियो भनी दाबी गरे।

किमले त्यस समयमा युद्धपोतको विकाससहित देशको सतह र पानीमुनि नौसेना बलको आधुनिकीकरणका लागि आह्वान गरे।

प्योङयाङले पहिले ‘रेडियोधर्मी सुनामी’ फैलाउन सक्ने पानीमुनि आणविक आक्रमण ड्रोनहरू विकास गरिरहेको दाबी गरेको छ, तर विश्लेषकहरूले वास्तवमा त्यस्तो हतियार छ कि छैन भनेर प्रश्न गरेका छन्।

सियोलको प्रमुख सुरक्षा सहयोगी वासिङ्टनले हालैका वर्षहरूमा संयुक्त सैन्य अभ्यासहरू बढाएको छ र उत्तरलाई रोक्न विमानवाहक र आणविक शक्ति सम्पन्न पनडुब्बी जस्ता रणनीतिक अमेरिकी सम्पत्तिहरूको उपस्थिति बढाएको छ।

प्योङयाङले बारम्बार आफूलाई ‘अपरिवर्तनीय’ आणविक हतियार भएको राष्ट्र घोषणा गरेको छ र नियमित रूपमा अमेरिका-दक्षिण कोरियाको संयुक्त अभ्यासलाई आक्रमण अभ्यासका रूपमा निन्दा गरेको छ।

रासस/एएफपी