काठमाडौं । अमेरिकी रक्षा मन्त्रालय पेन्टागनको प्रारम्भिक गुप्तचर मूल्याङ्कन प्रतिवेदन अनुसार इरानका आणविक स्थलहरूमा अमेरिकी आक्रमणले इरानको आणविक कार्यक्रमलाई नष्ट गर्न सकेको छैन ।

पेन्टागनको रक्षा गुप्तचर एजेन्सीको मूल्याङ्कनसँग जानकार स्रोतहरूले अमेरिकी मिडिया सीबीएसलाई बताएअनुसार शनिबारको बम विस्फोटमा इरानको समृद्ध युरेनियम भण्डार नष्ट भएन। पेन्टागन अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयको मुख्यालय हो।

सीएनएन र न्यूयोर्क टाइम्स जस्ता धेरै प्रमुख अमेरिकी मिडिया संस्थाहरूले पनि रक्षा गुप्तचर एजेन्सीलाई उद्धृत गर्दै यो समाचार दिएका छन्। ह्वाइट हाउसले यो मूल्याङ्कन “पूर्णतया गलत” र राष्ट्रपति ट्रम्पलाई “बदनाम गर्ने प्रयास” भएको बताएको छ।

मध्य पूर्वका लागि ट्रम्पका विशेष दूत स्टिभ विटकफले इरानमाथि अमेरिकी आक्रमणको बारेमा चुहावट भएको गुप्तचर आंकलनलाई ‘देशद्रोह’ भनेर वर्णन गरेका छन्।

यसबारे बीबीसीले रक्षा मन्त्रालयसँग प्रतिक्रिया मागेको थियो । बीबीसीलाई प्राप्त प्रतिक्रियामा भनिएको छ ‘यी आक्रमणहरूलाई विनाशकारी नभन्नेहरूले राष्ट्रपति र यो सफल अभियानलाई कमजोर पार्न खोजिरहेका छन्।’

यस समयमा, इजरायल र इरान बीच युद्धविरामको प्रभाव देखिन थालेको छ र दुवै देशले यसलाई स्वीकार गरिरहेका छन्।

पेन्टागनको प्रारम्भिक गुप्तचर रिपोर्टहरूले शनिबार इरानमा भएको अमेरिकी आक्रमणमा इरानको आणविक कार्यक्रम पूर्ण रूपमा नष्ट भएको भन्ने प्रशासनको दाबीमाथि प्रश्न उठाएको छ।

अमेरिकाले इरानका तीन आणविक केन्द्रहरू फोर्डो, नातान्ज र इस्फहानमा जमिनमा ६१ मिटरसम्मको गहिराइमा विस्फोट हुन सक्ने बमहरू प्रयोग गरेर आक्रमण गरेको थियो।

तर गुप्तचर रिपोर्टसँग सम्बन्धित स्रोतहरूका अनुसार इरानका अधिकांश सेन्ट्रीफ्यूजहरू सुरक्षित छन् र आक्रमण माथिल्लो भवनहरूमा मात्र सीमित थियो।

दुई आणविक स्थलका मुख्य ढोकाहरू बन्द गरियो र केही संरचनाहरू नष्ट वा क्षतिग्रस्त भए, तर भूमिगत आणविक कार्यक्रमको अधिकांश भाग सुरक्षित रह्यो।

अमेरिकी सञ्चारमाध्यमलाई स्रोतहरूले बताएअनुसार आक्रमणले इरानको आणविक कार्यक्रमलाई केही महिना मात्र पछि पारेको छ र यसलाई पुनः सुरु गर्न कति समय लाग्छ भन्ने कुरा इरानले कति चाँडो भग्नावशेष हटाउन र मर्मत गर्न सक्षम हुन्छ भन्ने कुरामा निर्भर गर्दछ।

प्रतिवेदनमा दाबी गरिएअनुसार आक्रमण अघि इरानले आफ्नो केही समृद्ध युरेनियम अन्यत्र पठाएको थियो। आक्रमणमा अमेरिकाले आफ्नो सबैभन्दा ठूलो बम जीबीयु-५७ प्रयोग गर्‍यो जुन भूमिगत आणविक स्थलहरू नष्ट गर्न प्रभावकारी मानिन्छ।

आक्रमणपछि, शीर्ष अमेरिकी सैन्य अधिकारी जनरल डान केनले भने ‘तीनवटै अड्डाहरूमा ठूलो क्षति भएको छ। स्याटेलाइट तस्बिरहरूले फोर्डो साइटमा दुई स्थानहरू नजिकै छवटा ठूला क्रेटरहरू देखाएको छ, तर आन्तरिक भागहरूमा कति क्षति भएको छ भन्ने कुरा स्पष्ट छैन।’

इरानको सरकारी टिभीका एक अधिकारीले यी स्थानहरू पहिले नै खाली गराइसकिएको र इरानले कुनै ठूलो क्षति नभोगेको बताएका थिए। अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले यस रिपोर्टसँग सम्बन्धित समाचारलाई ‘नक्कली समाचार’ भनेका छन् ।

ट्रम्पले ट्रुथ सोसलमा लेखे, ‘सीएनएन र न्यूयोर्क टाइम्सले नक्कली समाचार फैलाइरहेका छन्। दुवैले इतिहासको सबैभन्दा सफल सैन्य आक्रमणहरू मध्ये एकलाई बदनाम गर्न खोजिरहेका छन्। इरानको आणविक स्थलहरू पूर्ण रूपमा ध्वस्त पारिएका छन्! जनताले न्यूयोर्क टाइम्स र सीएनएन दुवैको कडा आलोचना गरिरहेका छन्।’

ट्रम्पले यस विषयमा ट्रुथ सोशलमा मध्य पूर्वका लागि अमेरिकी विशेष दूत स्टिभ विटकफको बयान पनि साझा गरेका छन्।

फक्स न्यूजसँग स्टिभ विटकफको कुराकानीको भिडियो सेयर गर्दै ट्रम्पले लेखे, ‘स्टिभ विटकफ भन्छन्: हामीले फोर्डो बेसमा १२ वटा बंकर बस्टर बम खसाल्यौं। बमहरू यसको सुरक्षा तहमा प्रवेश गरे र बेस पूर्ण रूपमा ध्वस्त भयो भन्नेमा कुनै शंका छैन। त्यसैले हामीले हाम्रो उद्देश्य पूरा गर्न सकेनौं भन्ने रिपोर्टहरू पूर्णतया निराधार छन्।’

‘यो घृणित छ, यो देशद्रोह हो र यसको अनुसन्धान गर्न आवश्यक छ,’ स्टीव विटकफले फक्स न्यूजलाई भने ‘यसको लागि जो कोही जिम्मेवार छ उसलाई जवाफदेही बनाउनु पर्छ।’ यस घटनामा बीबीसीले रक्षा मन्त्रालयसँग प्रतिक्रिया मागेको छ। पेन्टागनले बीबीसीलाई अमेरिकी रक्षामन्त्री पिट हेगसेथको बयान दिएको छ।

विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “मैले देखेका सबै कुराको आधारमा म भन्न सक्छु कि हाम्रा आक्रमणहरूले इरानको आणविक हतियार बनाउने क्षमतालाई पूर्ण रूपमा नष्ट गरिदिएका छन्। हाम्रा ठूला बमहरूले प्रत्येक लक्ष्यलाई ठीक ठाउँमा प्रहार गरे र आफ्नो काम पूर्ण रूपमा गरे। ती बमहरूको प्रभाव अब इरानमा भग्नावशेषका पहाडहरू मुनि गाडिएको छ। यी आक्रमणहरू विनाशकारी थिएनन् भनेर भन्ने जो कोहीले पनि राष्ट्रपति र यो सफल अभियानलाई कमजोर पार्न खोजिरहेका छन्।”

यस रिपोर्टिङमा बीबीसीले अमेरिकी केन्द्रीय कमान्ड (सेन्टकम) बाट पनि प्रतिक्रिया मागेको छ।

यसैबीच, डोनाल्ड ट्रम्पले सामाजिक सञ्जालमा ६० सेकेन्डको भिडियो पोस्ट गरेका छन् जसमा बी-२ बमवर्षक लडाकु विमानहरू आकाशमा उडिरहेको र धेरै बम खसालिरहेको देखिन्छ। भिडियोमा एउटा गीत बजिरहेको छ जसमा “बम इरान” शब्दहरू बारम्बार दोहोर्‍याइएको छ।